Stosownie do przepisu art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki /Dz.U. nr 179 poz. 1843/ o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeśli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzucała przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Włodzimierz Ryms (sprawozdawca), Sędziowie NSA: Zygmunt Niewiadomski, Maria Rzążewska, po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2006 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi D. W. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu oraz wniosku D. W. o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi D., M., J.i M. W. na decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we Wrocławiu z dnia [...] stycznia 2003 r., Nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie budowy budynku mieszkalnego, budynku gospodarczego oraz bezodpływowego zbiornika na ścieki, sygn. akt II SA/Wr 415/03 postanawia: 1) oddalić skargę na przewlekłość postępowania; 2) przyznać skarżącej D. W. prawo pomocy w zakresie zwolnienia od opłaty sądowej od skargi na przewlekłość postępowania.
D. i M. W. wnieśli skargę na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu w sprawie ze skargi D., M., M. i J. W. na decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2003 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie budowy budynku mieszkalnego, budynku gospodarczego oraz bezodpływowego zbiornika na ścieki.
Z akt sprawy wynika, że skarga została wniesiona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu w lutym 2003 r. Odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy została przekazana przez organ w maju 2003 r. W maju 2004 r. skarżąca złożyła wniosek o wyłączenie wszystkich sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Postanowieniem z dnia 18 listopada 2004 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego wyznaczył Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu do rozpoznania wniosku o wyłączenie wszystkich sędziów. Postanowieniem z dnia 11 stycznia 2005 r. WSA w Poznaniu oddalił wniosek o wyłączenie sędziów WSA we Wrocławiu. Skarżący wnieśli zażalenie na to postanowienie. W lutym 2005 r. skarżący wystąpili z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowieniem referendarza sądowego z dnia 21 kwietnia 2005 r. odmówiona skarżącym przyznania prawa pomocy. Skarżący wnieśli sprzeciw od tego postanowienia. Postanowieniem z dnia 25 maja 2005 r. WSA w Poznaniu oddalił wniosek skarżących o przyznanie prawa pomocy. Skarżący wnieśli zażalenie od tego postanowienia. Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2005 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na postanowienie z dnia 25 maja 2005 r. Skarżący wnieśli o uzupełnienie postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2005 r. Postanowieniem z dnia 16 marca 2006 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił wniosek o uzupełnienie postanowienia z dnia 16 grudnia 2005 r. Zarządzeniem z dnia 26 czerwca 2006 r. wezwano skarżących do uiszczenia wpisu od zażalenia na postanowienie WSA w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2005 r. o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziów WSA we Wrocławiu. Skarżący wnieśli na to zarządzenie zażalenie.
W październiku 2006 r. skarżąca D. W. wniosła skargę na przewlekłość postępowania wraz z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy. Skarżąca podniosła, że razem z mężem i córką prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Ponadto skarżący we wniosku wskazali, że uzyskują łącznie dochód w kwocie 1924 zł oraz posiadają nieruchomości (współwłasność działki 96/1 i 96/2 w N.).
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeśli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania jej sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 1 ust 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki; Dz. U. Nr 179, poz. 1843, zwanej dalej ustawą). Konieczne jest więc ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym (przewlekłość postępowania) oraz, że zwłoka w postępowaniu sądowym jest nieuzasadniona. Stosownie do przepisu art. 2 ustawy, o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeśli postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzucała przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku sądu rozpoznawania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw wg kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznawanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach.