Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska - Filipowicz /spr./ sędzia del. NSA Jerzy Solarski Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. Z. i K. Z. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 października 2011 r. sygn. akt II SA/Wa 2027/11 w sprawie ze skargi K. Z. i J. Z. na uchwałę Rady Gminy Sochaczew z dnia 25 maja 2011 r. nr IX/31/2011 w przedmiocie wyborów sołtysa i rady sołeckiej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 20 października 2011 r., sygn. II SA/Wa 2027/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi K. Z. i J. Z. na uchwałę Rady Gminy Sochaczew z dnia 25 maja 2011 r., w sprawie rozpatrzenia skargi na działalność Wójta Gminy Sochaczew - w kwestii łamania prawa w wyborach sołtysa i rady sołeckiej w sołectwie Dachowa - odrzucił skargę.
W uzasadnieniu postanowienia podano, iż zaskarżona uchwała Rady Gminy Sochaczew nr IX/31/2011 z dnia 25 maja 2011 r. w przedmiocie działalności Wójta Gminy Sochaczew w sprawie wyborów sołtysa i rady sołeckiej w sołectwie Dachowa nie stanowi żadnego z aktów wymienionych w art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./, a zatem nie podlega kontroli sądu administracyjnego. Uchwała ta stanowi odpowiedź na skargę z dnia 13 marca 2011 r. wniesioną przez mieszkańców wsi Dachowa w trybie art. 228 Kpa, ściśle dotyczy tej skargi i nie odnosi się do innych, składanych przez skarżących pism. Postępowanie dotyczące skargi określonej w art. 227 Kpa nie jest postępowaniem zmierzającym do wydania aktu lub podjęcia czynności, które podlegałyby kontroli sądowoadministracyjnej.
W skardze kasacyjnej K. Z. i J. Z. zarzucili postanowieniu Sądu I instancji naruszenie art. 3 § 1, 2 i 3 ppsa w zw. z art. 228 Kpa poprzez przyjęcie, iż zaskarżona uchwała nie podlega kontroli sądu administracyjnego.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreśla się, że możliwość kontrolowania przebiegu i wyników wyborów do organów jednostek pomocniczych przez rady gminy, na podstawie ogólnej normy kompetencyjnej, wynikającej z art. 18 i art. 35 ustawy o samorządzie gminnym jest przyjęta w orzecznictwie sądów administracyjnych. Skarżący i inni mieszkańcy wsi Dachowa początkowo wnieśli protest wyborczy z dnia 11 lutego 2011 r. dotyczący wyborów sołtysa i rady sołeckiej w sołectwie Dachowa, następnie składali pisma nawiązujące do tego protestu. Zarówno protest wyborczy jak i ww. pisma zawierały wnioski: "o unieważnienie wyborów sołtysa w sołectwie Dachowa i przeprowadzenia nowych zgodnych z prawem". Z uzasadnienia przedmiotowej uchwały wynika, że Rada Gminy, wbrew tytułowi uchwały, rozpatrywała sprawę także w kontekście wadliwości wyborów Sołtysa.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna została oparta na usprawiedliwionych podstawach.
Zarzuty skargi kasacyjnej, koncentrują się wokół błędnego uznania przez Sąd I instancji, iż zaskarżona uchwała Rady Gminy odnosiła się wyłącznie do pisma mieszkańców wsi Dachowa z dnia 17 marca 2011 r., wydana została w trybie art. 228 Kpa i z tej przyczyny nie podlega kognicji sądu administracyjnego. Tymczasem, co wynika z treści uzasadnienia przedmiotowej uchwały, Rada Gminy rozpatrywała także sprawę protestu wyborczego. Tak sformułowane zarzuty, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, zasługują na uwzględnienie.
Treść uzasadnienia zaskarżonej uchwały potwierdza stanowisko wnoszących skargę kasacyjną, iż przedmiotowa uchwała odnosiła się także do złożonego przez mieszkańców wsi Dachowa protestu wyborczego. W tym stanie rzeczy nie sposób uznać, że nie podlega ona kognicji sądu administracyjnego. W tym zakresie Naczelny Sąd Administracyjny podziela w pełni stanowisko wyrażone w wyroku z dnia 4 stycznia 2007 r., sygn. II OSK 1590/06, iż sprawy dotyczące wyboru i odwołania sołtysów są sprawami z zakresu administracji publicznej, wobec czego należą do kognicji sądu administracyjnego /vide: Ustawa o samorządzie gminnym, Komentarz, pod redakcją prof. zw. dr hab. R. Hausera i prof. zw. dr hab. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2011/. W powołanym wyroku, Naczelny Sąd Administracyjny skonstatował, iż z brzmienia art. 77 ust. 2 Konstytucji RP wynika zakaz zamykania drogi sądowej do dochodzenia naruszonych wolności lub praw. Natomiast zgodnie z art. 45 Konstytucji "każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia spraw bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd". Z treści wymienionych wyżej przepisów Konstytucji wynika więc wola ustawodawcy aby prawem do sądu objąć możliwie najszerszy zakres spraw.
Rację mają także wnoszący skargę kasacyjną, iż o kwestii dopuszczalności skargi nie mogą decydować wadliwie określony tytuł i podstawa prawna.
W tym stanie rzeczy, sprawa niniejsza powinna być przedmiotem ponownej oceny Sądu I instancji, z uwzględnieniem, iż w istocie dotyczy ona wyborów sołtysa, która to materia podlega kognicji sądu administracyjnego.
Wobec powyższego, Naczelny Sąd Administracyjny, orzekł o uchyleniu zaskarżonego postanowienia, na podstawie art. 185 § 1 ppsa.