kierując się językowymi, systemowymi i funkcjonalnymi dyrektywami wykładni norm art. 20 ust. 3 i ust. 4 ustawy o referendum lokalnym należy przyjąć, że w procedurze przeprowadzenia referendum lokalnego na wniosek mieszkańców, relewantną przesłanką instytucjonalną zastępującą uchwałę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, jest każdy wyrok sądu uwzględniający skargę i stanowiący przez to podstawę do wydania przez komisarza wyborczego postanowienia o przeprowadzeniu referendum. W tej procedurze sądowa ocena legalności działania organu stanowiącego może mieć miejsce tylko raz. Nie ma natomiast przesądzającego wpływu na procedurę przeprowadzenia referendum kwestia powodów - motywów wydania przez sąd wyroku uwzględniającego skargę.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Robert Sawuła Sędziowie: sędzia del. NSA Leszek Kiermaszek sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak (spr.) Protokolant asystent sędziego Rafał Jankowski po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2014r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 1 sierpnia 2014 r. sygn. akt III SAB/Lu 36/14 w sprawie ze skargi T. K., W. S., K. B., J. K., J. R., J. T., K. S., J. K., S. K., K. W., J. P., J. Ł., M. P., S. N., K. S., F. K., K. N., S. R. i M. B. na bezczynność Rady Gminy K. w przedmiocie niedotrzymania terminu wyznaczenia referendum lokalnego postanawia: 1. uchylić zaskarżony wyrok i odrzucić skargę, 2. odstąpić od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości, 3. zarządzić na rzecz skarżących zwrot kwoty 300 (trzysta) złotych ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie tytułem uiszczonego wpisu od skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2014 r., sygn. akt III SAB/Lu 36/14, po rozpoznaniu sprawy ze skargi T. K., W. S., K. B., J. K., J. R., J. T., K. S., J. K., S. K., K. W., J. P., J. Ł., M. P., S. N., K. S., F. K., K. N., S. R. i M. B. na bezczynność Rady Gminy K. w przedmiocie niedotrzymania terminu wyznaczenia referendum lokalnego, zobowiązał Radę Gminy K. do podjęcia w terminie 14 dni uchwały w przedmiocie wniosku o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy K. poprzez wydzielenie z Gminy K. nowej gminy - Gminy M.
W uzasadnieniu wyroku Sąd przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne:
Pismem z dnia [...] sierpnia 2013 r., 19 mieszkańców Gminy K., powiadomiło Wójta Gminy K. o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia na terenie Gminy K. referendum w sprawie podziału Gminy K., poprzez wydzielenie nowej gminy - Gminy M.
Inicjatorzy referendum podali do wiadomości mieszkańców Gminy K. informację o przedmiocie i treści zamierzonego referendum poprzez ogłoszenie na tablicach ogłoszeniowych oraz ogłoszenie informacyjne w tygodniku "[...]". W dniu [...] września 2013 r., w przepisanym terminie 60 dni od zawiadomienia wójta o inicjatywie referendalnej, inicjatorzy referendum przedłożyli Wójtowi Gminy K. pisemny wniosek o przeprowadzenie referendum, wraz listą mieszkańców popierających inicjatywę referendalną. Listy zawierały 960 podpisów, a więc ich liczba czyniła zadość wymaganiom uzyskania poparcia na poziomie 10% uprawnionych do głosowania (na podstawie informacji Wójta wymagana liczba to 545 osób). Zawarte we wniosku pytanie referendalne brzmiało: "Czy jest Pan/Pani za podziałem Gminy K. poprzez wydzielenie z Gminy K. nowej gminy - Gminy M., obejmującej obszary miejscowości M., M., R., S., N., K., C., G. oraz Sołectwo Z.?".
Uchwałą nr [...] z dnia [...] października 2013 r. Rada Gminy K. odrzuciła wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum w sprawie podziału Gminy K. poprzez wydzielenie z Gminy K. nowej gminy - Gminy M. W uzasadnieniu uchwały Rada wyjaśniła, że nie była zdolna do powołania komisji do oceny wniosku mieszkańców, nie powiodły się bowiem dwie próby powołania komisji: pierwsza z powodu braku chętnych do pracy w komisji, druga - z powodu braku kworum wymaganego do podejmowania uchwał. Rada Gminy podniosła również, że nie uzyskano analizy Wojewody Lubelskiego, o której mowa w art. 4c ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym.
Skargę na powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie wnieśli. T. K., W. S., K. B., J. K., J. R., J. T., K. S., J. K., S. K., K. W., J. P., J. Ł., M. P., S. N., K. S., F. K., K. N., S. R. i M. B.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, po rozpoznaniu skargi mieszkańców, wyrokiem z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. akt III SA/Lu 807/13 stwierdził nieważność uchwały Rady Gminy K. z dnia [...] października 2013 r. nr [...]. W uzasadnieniu sąd wskazał, że Rada gminy nie może uchylić się od oceny wniosku i odrzucić go z tej przyczyny, że nie powołała komisji, o której mowa w art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 706), dalej: ustawa o referendum lokalnym. Komisja nie ma władczych uprawnień. Nie jest ona odrębnym od rady gminy organem. To rada gminy jest tym organem, który może dokonać oceny wniosku, jako całości.