Dnia 4 stycznia 2012 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Bujko po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2012 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia I.T. i S.T. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 18 listopada 2011 roku, sygn. akt II SA/Ol 431/11 odmawiające przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi I.T. i S.T. na decyzję Wojewody Warmińsko - Mazurskiego z dnia [...] kwietnia 2011roku, nr [...] w przedmiocie wydania orzeczenia o wykonaniu aktu nadania gospodarstwa postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 18 listopada 2011 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odmówił skarżącym przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie radcy prawnego. W uzasadnieniu Sąd I instancji wyjaśnił, że skarżący uzyskują łącznie dochód w wysokości 2546,24 zł netto oraz posiadają dom o powierzchni 95m2, nieruchomość rolną o powierzchni 0,85ha oraz działkę budowlaną (0,35ha). Sąd uznał, że analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż posiadane przez stronę środki finansowe pozwalają na ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika we własnym zakresie, nie powodując uszczerbku w wydatkach na zaspokojenie najniezbędniejszych potrzeb. Sąd pokreślił, że podnoszone w złożonym sprzeciwie okoliczności dotyczące wydatków skarżących nie zostały w żaden sposób potwierdzone. Sąd uznał, iż nie wszystkie wymienione w piśmie wydatki można określić jako wydatki stałe - opał czy też podatek od nieruchomości są wydatkami jednorazowymi, które można odpowiednio wcześniej zaplanować w rodzinnym budżecie. Ponadto wskazał, że posiadane przez skarżących nieruchomości poprzez chociażby ich częściową sprzedaż bądź też dzierżawę, pozwalają na uzyskanie dodatkowych środków pieniężnych.
Zażalenie na powyższe postanowienie wnieśli I.T. i S.T. podnosząc, że nie możliwe jest uzyskanie dodatkowych środków pieniężnych ze sprzedaży nieruchomości czy też z jej dzierżawy w ciągu terminie 30 dni, w którym to terminie należy wnieść skargę kasacyjną. Nie jest to również wydatek, który może zostać przewidziany w domowym budżecie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do treści przepisu art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a - przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje: 1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania; 2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 § 1 pkt 1 i 2 p.p.s.a. określenie "gdy osoba wykaże" oznacza, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, iż jej dochody i sytuacja życiowa nie pozwalają na poniesienie pełnych lub choćby częściowych kosztów postępowania. Strona powinna należycie uzasadnić i uprawdopodobnić okoliczności, które podaje we wniosku o przyznanie prawa pomocy.
Podkreślić należy, że jeżeli Sąd ma jakiekolwiek wątpliwości w zakresie sytuacji finansowej wnioskodawcy, to powinni wezwać stronę w trybie art. 255 p.p.s.a. o nadesłanie dodatkowych dokumentów.
W przedmiotowej sprawie skarżący we wniosku o przyznanie im prawa pomocy poprzez ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu podali jedynie wysokość osiąganego dochodu netto oraz wymienili posiadane nieruchomości. Dopiero w sprzeciwie od postanowienia referendarza sądowego wskazane zostały comiesięczne koszty utrzymania ponoszone przez skarżących. Wydatki te nie zostały jednak w żaden sposób udokumentowane. W tej sytuacji nie możliwym jest dokonanie oceny jakimi środkami, po uiszczeniu comiesięcznych koniecznych wydatków, dysponują skarżący. Wobec tego trudno jednoznacznie stwierdzić, czy poniesienie kosztów dalszego postępowania sądowoadministracyjnego, jakim jest opłacenie profesjonalnego pełnomocnika, jest w granicach ich możliwości finansowych i nie spowoduje uszczerbku w zaspokojeniu niezbędnych potrzeb. Sąd nie posiada bowiem pełnej informacji o kosztach ogrzewania, eksploatacji domu czy też kosztach leczenia bądź wyżywienia. Jeżeli zaś Sąd I instancji uznał, iż podnoszone "w złożonym sprzeciwie okoliczności nie zostały w żaden sposób potwierdzone, stanowiąc jedynie gołosłowne fakty wskazane przez" skarżących, powinien był zobowiązać skarżących do złożenia dodatkowego oświadczenia lub przedłożenia odpowiednich dokumentów źródłowych. Wobec braku powyższych ustaleń należy uznać, że zaskarżone postanowienie jako oparte na niepełnym materiale faktycznym jest niezgodne z prawem.
Z tych względów, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.