Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A.S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 25 listopada 2014 r., sygn. akt IV SA/Po 330/14 o odmowie przywrócenia A.S. terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 3 września 2014 r. sygn. akt IV SA/Po 330/14 oddalającego skargę A.S. na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z [...] stycznia 2014 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia postanawia: 1. uchylić zaskarżone postanowienie; 2. przywrócić termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 3 września 2014 r. sygn. akt IV SA/Po 330/14.
Postanowieniem z 25 listopada 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odmówił A.S. (dalej jako "skarżący") przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Poznaniu z [...] stycznia 2014 r. w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia zażalenia.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że wyrokiem z 3 września 2014 r. oddalił skargę skarżącego na postanowienie Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] stycznia 2014 r. W piśmie z 4 listopada 2014 r. skarżący poinformował, że nie otrzymał wyroku z 3 września 2014 r. Skarżący wskazał, że zgodnie z pouczeniem oczekiwał na sentencję wyroku.
Następnie skarżący złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Skarżący wskazał, że jest człowiekiem chorym, samotnym i z uwagi na swój stan materialny działa w sprawie bez profesjonalnego pełnomocnika.
Odmawiając przywrócenia terminu Sąd I instancji wskazał, że wnioskodawca nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminu było niezawinione. Skarżący odebrał zawiadomienie o rozprawie 11 sierpnia 2014 r. Zawiadomienie to zawierało pouczenie, że w sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się wyłącznie na wniosek zgłoszony przez stronę w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyroku. W ocenie Sądu I instancji, skarżący nie wskazał żadnej okoliczności usprawiedliwiającej brak winy w uchybieniu terminu.
Skarżący złożył zażalenie na powyższe postanowienie. Wskazał między innymi, że jest chory i niepełnosprawny, zamieszkuje sam i utrzymuje się z emerytury. Skarżący nie ma możliwości skorzystania z pomocy fachowego pełnomocnika.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Stosownie do treści art. 86 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej jako "p.p.s.a."), jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu albo odmowie jego przywrócenia może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela stanowiska zaprezentowanego w zaskarżonym postanowieniu. W treści zawiadomienia o terminie rozprawy skarżący został pouczony o trybie i terminie złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku oddalającego skargę. Zasadnicze znaczenie ma jednak treść tego pouczenia, ponieważ jest ono wynikiem realizacji zasady wynikającej z art. 6 p.p.s.a., zgodnie z którym sąd administracyjny powinien udzielać stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań. Zgodnie z treścią cytowanego przepisu powinno być to pouczenie precyzyjne i jednoznaczne, które nie wprowadzi strony w błąd. W niniejszej sprawie pouczenie strony zawarte w zawiadomieniu o terminie rozprawy stanowiło jedynie zacytowanie treści art. 141 § 2 p.p.s.a. (pkt 2 pouczenia), zgodnie z którym w sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Sąd I instancji nie zaznaczył przy tym, że zasadą jest, że doręczenie z urzędu sentencji wyroku oddalającego skargę może nastąpić tylko wyjątkowo, a więc jeśli strona działa bez adwokata lub radcy prawnego i na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku (art. 140 § 2 p.p.s.a.) bądź jeśli wyrok oddalający skargę zapadł na posiedzeniu niejawnym (art. 139 § 4 p.p.s.a.). W pkt 1 pouczenia Sąd I instancji powołał art. 140 § 2 p.p.s.a., jednak nie zaznaczył w żaden sposób, że jest to właśnie jedna z sytuacji wyjątkowych, w których termin na złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku nie rozpoczyna biegu wraz z ogłoszeniem wyroku.
Oznacza to, że pouczenie strony zawarte w zawiadomieniu o terminie rozprawy, poprzez wskazanie alternatywnego biegu terminu do złożenia wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku oddalającego skargę, bez jednoczesnego precyzyjnego wskazania, w jakich sytuacjach doręcza się stronie odpis sentencji wyroku z urzędu, mogło być dla strony mylące i okoliczność ta pozwalała na przyjęcie, że strona w tym przypadku nie ponosi winy w uchybieniu terminu do złożenia przedmiotowego wniosku. To z kolei oznacza, że Sąd I instancji nietrafnie ocenił przesłanki przywrócenia terminu wynikające z art. 86 § 1 p.p.s.a., co umożliwiło Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu jednoczesne uchylenie zaskarżonego postanowienia i przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej objętej wnioskiem.
Z powyższych względów i na podstawie art. 188 w związku z art. 86 § 1 oraz w związku z art. 197 § 1 i § 2 ustawy p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.