Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Stahl po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia R. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 września 2008 r., sygn. akt IV SA/Wa 498/08 w zakresie odmowy wyłączenia sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: Jakuba Linkowskiego, Krystyny Napiórkowskiej i asesora Agnieszki Wójcik od rozstrzygania sprawy ze skargi R. W. na decyzję Ministra Środowiska z dnia [...] stycznia 2008 r., zn. [...] w przedmiocie rozstrzygnięcia dotyczącego przywrócenia terminu postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
Postanowieniem z dnia 23 września 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek R. W. o wyłączenie sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: Jakuba Linkowskiego, Krystyny Napiórkowskiej i asesora Agnieszki Wójcik od rozstrzygania sprawy. W uzasadnieniu Sąd wskazał, że nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 18 i 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej p.p.s.a., co potwierdziły oświadczenia złożone przez sędziów do akt sprawy. Ponadto skarżący nie podał żadnych konkretnych okoliczności, które wskazywałyby na istnienie przynajmniej jednej z przesłanek wyłączenia, o których mowa w w/w przepisach, a argumentacja wniosku nie może w tej sytuacji prowadzić do jego uwzględnienia.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący podniósł, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do bezstronności składu orzekającego, ponieważ w aktach sprawy znajdowała się instrukcja "odmówić przywrócenia terminu", która ma charakter typowego polecenia co do sentencji przyszłego wyroku. Zdaniem skarżącego zachodzi podejrzenie, że sędziowie nie będą niezawiśli, lecz będą stosować się do tego polecenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie należało uchylić, chociaż z innych przyczyn niż wskazane w zażaleniu. W uzasadnieniu postanowienia z dnia 23 września 2008 r. Sąd wskazał, iż sędziowie oświadczyli, że między nimi a skarżącym nie istnieje stosunek osobisty, który mógłby wywołać wątpliwości co do ich bezstronności, a istnienia szczególnego stosunku osobistego mogącego poddać w wątpliwość bezstronność sędziów przy orzekaniu nie wykazał także skarżący; tylko zaś istnienie takiego stosunku osobistego może stanowić podstawę wyłączenia sędziego na wniosek. Z tych względów Sąd uznał, że nie ma podstaw do wyłączenia sędziów od orzekania w niniejszej sprawie.
Jak zatem wynika z uzasadnienia tego postanowienia Sąd, jakkolwiek wskazał na wstępie obowiązującą treść przepisów art. 18 i 19 p.p.s.a., rozważania swoje oparł o przepis art. 19 p.p.s.a. w brzmieniu nieobowiązującym. W wyroku z dnia 13 grudnia 2005 r., sygn. akt SK 53/04 (Dz. U. Nr 250, poz. 2118), który wszedł w życie 21 grudnia 2005 r., Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż art. 19 p.p.s.a. nie spełnia wzorca konstytucyjnego wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, gdyż pomija w swojej treści podstawy wyłączenia sędziego, które pozwalałyby na uwzględnienie i ocenę wszelkich okoliczności, które mogą wywoływać wątpliwości co do bezstronności sędziowskiej w danej sprawie. Tym samym pozostaje w sprzeczności z jednym z podstawowych elementów prawa do sądu.
W obecnym brzmieniu przepis art. 19 p.p.s.a. stanowi: "niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie". Ustawodawca posłużył się ogólnym sformułowaniem zaistnienia okoliczności uprawdopodobniającej uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności danego sędziego w konkretnej sprawie. Należy zatem mieć na uwadze wszelkie obiektywnie zaistniałe okoliczności, dające podstawę do sformułowania uzasadnionych zastrzeżeń co do bezstronności sędziego przy rozstrzyganiu danej sprawy. W związku z powyższym, nie można ograniczyć się do stwierdzenia, jak uczynił to Sąd I instancji, że między orzekającymi sędziami a stronami postępowania nie istnieje stosunek osobisty, który mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności przy orzekaniu, co potwierdziły oświadczenia sędziów.
Złożone do akt oświadczenia sędziów, powinny odnosić się do okoliczności danej sprawy i wykluczać istnienie okoliczności dających podstawę do sformułowania uzasadnionych zastrzeżeń co do bezstronności sędziego przy rozstrzyganiu danej sprawy, a nie wykluczać jedynie istnienie stosunku osobistego między sędziami a stronami postępowania, który mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziów. Dopiero po uzyskaniu prawidłowych wyjaśnień sędziów, w zestawieniu z podnoszonymi przez skarżącego zarzutami, Sąd będzie mógł rozstrzygnąć zasadność wniosku.
Z tych przyczyn zaskarżone postanowienie należało uchylić. Dlatego Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji postanowienia.