Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Barbara Adamiak po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Z. N., E. A., M. C., L. B., A. B., G. S. i K.W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 października 2007 r., sygn. akt III SA/Po 849/06 o zawieszeniu postępowania w sprawie ze skargi Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości rolnej postanawia uchylić zaskarżone postanowienie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu postanowieniem z dnia 4 października 2007 r. zawiesił z urzędu postępowanie w sprawie ze skargi Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości rolnej. W uzasadnieniu wskazał, że dnia [...] zmarła B. N., a fakt ten został ujawniony w toku postępowania sądowoadministracyjnego. Ponieważ B. N. była uczestnikiem postępowania na prawach strony, a przedmiot postępowania nie odnosi się wyłącznie do praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłej, postępowanie należało zawiesić do czasu zgłoszenia się lub wskazania jej następców prawnych, względnie ustanowienia kuratora spadku, zgodnie z art. 124 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm. - dalej ustawa P.p.s.a.), stanowiącym, iż sąd zawiesza postępowanie z urzędu m.in. w razie śmierci strony, z zastrzeżeniem § 3.
Zażalenie na powyższe postanowienie wnieśli Z. N., E. A., M. C., L. B., A. B., G. S. i K. W., reprezentowani przez adwokata, wnosząc o jego uchylenie. Żalący się wskazali, że WSA w Poznaniu posiada wszelkie informacje dotyczące zmarłej B. N., bowiem kwestia ta została wyjaśniona w postępowaniu przed SKO w P.. Oświadczyli, że następcami prawnymi B. N. są A. N. i P. N..
W związku z treścią zażalenia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zwrócił się do Sądu Rejonowego w P. o udzielenie informacji o postępowaniu spadkowym po B. N.. Jednocześnie, wezwał P. N. i P. N. do przedłożenia odpisu postanowienia o stwierdzeniu nabyciu spadku po B. N.. Sąd Rejonowy w P. poinformował, że w Wydziale Cywilnym nie toczyło się postępowanie spadkowe po B. N.. P. N. oświadczył natomiast, że nie otrzymał żadnego spadku po matce i nie posiada żadnych dokumentów dotyczących tej sprawy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, choć z powodów innych niż wskazane w jego treści.
Zgodnie z art. 124 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a., sąd zawiesza postępowanie z urzędu w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela, z zastrzeżeniem § 3. Stosownie do art. 32 cyt. ustawy, stronami w postępowaniu sądowoadministracyjnym są skarżący oraz organ, którego działanie lub bezczynność jest przedmiotem skargi. W myśl art. 33 § 1 uczestnikami postępowania na prawach strony są osoby, które brały udział w postępowaniu administracyjnym a nie wniosły skargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy ich interesu prawnego. Zawieszenie postępowania na podstawie art. 124 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a. jest zatem uprawnione wyłącznie z powodu śmierci osoby spełniającej przesłanki, o których mowa w powołanych przepisach. B. N. nie była stroną postępowania sądowoadministracyjnego ani jego uczestnikiem. Występowanie w roli uczestnika postępowania sądowoadministracyjnego na prawach strony związane jest bowiem z udziałem danej osoby w postępowaniu administracyjnym. Tymczasem B. N. zmarła w dniu [...], a więc przed wszczęciem, w dniu [...], postępowania administracyjnego przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w P.. Co więcej, śmierć B. N. nastąpiła również przed wszczęciem postępowania administracyjnego, prowadzonego uprzednio w tej samej sprawie przez Wojewodę W., wszczętego w [...] r. Nie można zatem uznać, że B. N. brała udział w postępowaniu administracyjnym, a co za tym idzie nie można uznać jej za stronę postępowania sądowoadministracyjnego. Zastosowanie przez Sąd I instancji art. 124 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a. było zatem nieuprawnione.
Odrębną kwestią jest prawidłowość uznania B. N. za stronę postępowania administracyjnego przez organ administracji i prowadzenie tego postępowania bez udziału jej następców prawnych. Jednak zagadnienie to pozostaje poza zakresem rozpoznania zażalenia na postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania.
W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.