Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia del. WSA Jerzy Siegień po rozpoznaniu w dniu 10 września 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt VII SA/Wa 259/10 o odmowie przyznania skarżącemu Stowarzyszeniu [...] prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na informację Ministra Środowiska w przedmiocie świadectw kwalifikacji postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie o sygn. akt VII SA/Wa 259/10 odmówił skarżącemu Stowarzyszeniu [...] prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi Stowarzyszenia [...] na informację Ministra Środowiska. Jako podstawę orzeczenia Sąd wskazał przepis art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270, z późn. zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.".
Uzasadniając postanowienie Sąd przede wszystkim podniósł, że Stowarzyszenie w ramach planowania wydatków, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinno uwzględnić konieczność posiadania środków finansowych na prowadzenie procesów sądowych. Ponadto osoba prawna oraz inna organizacja nieposiadająca osobowości prawnej powinna wykazać nie tylko, że nie ma środków na poniesienie tych kosztów, ale także, że nie ma ich pomimo, iż podjęła wszelkie niezbędne działania by zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków.
Stosownie do art. 33 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1988 r. - Prawo o stowarzyszeniach ( Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, ze zm.), majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. Stowarzyszenie z zachowaniem obowiązujących przepisów może zatem przyjmować darowizny, spadki i zapisy, jak również korzystać z ofiarności publicznej. Stowarzyszenie może także prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Zgodnie z art. 34 Prawa o stowarzyszeniach, dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych.
Mając powyższe na względzie Sąd stwierdził, że brak jest podstaw do przyznania skarżącemu prawa pomocy, skoro Stowarzyszenie nie wykorzystało przewidzianych w prawie możliwości zgromadzenia środków finansowych np. w postaci pobierania składek członkowskich w odpowiedniej wysokości. Stowarzyszenie liczy 75 członków, zatem nie jest nieliczne. Stowarzyszenie nawet o niskich dochodach, musi liczyć się z trudną sytuacją w prowadzeniu działalności, dla której zostało utworzone i podjąć odpowiednie kroki w kierunku uzyskania majątku. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej przewiduje bowiem prawo obywateli do zrzeszania się m.in. w stowarzyszenia, jednakże nie gwarantuje wszystkim stowarzyszeniom prawa do finansowania ich działalności przez Państwo.
Sąd podzielił pogląd Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażony w postanowieniu z dnia 20 grudnia 2006 r. (sygn. akt II OZ 1433/06), że przerzucanie ciężaru funkcjonowania stowarzyszenia na Państwo, chociażby w ten sposób aby uzyskać zwolnienie od kosztów sądowych rodzi ten skutek, że faktycznie działalność stowarzyszenia staje się finansowana ze środków publicznych, a to prowadzi do zaprzeczenia zasady, że stowarzyszenia prowadzi działalność na bazie własnego majątku.