Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz po rozpoznaniu w dniu 13 października 2005 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Społecznego Komitetu [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lipca 2005r. sygn. akt VII SA/Wa 110/05 o odrzuceniu "ponownego wniosku o przyznanie prawa pomocy" w sprawie ze skargi Społecznego Komitetu [...] na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 8 listopada 2004r. znak: [...] w przedmiocie uzgodnienia projektu budowlanego postanawia: - uchylić zaskarżone postanowienie.
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 lipca 2005r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił pismo Społecznego Komitetu [...] z dnia 22 czerwca 2005r., które zostało uznane przez Sąd za ponownie złożony wniosek o przyznanie prawa pomocy. W uzasadnieniu Sąd podał, że postanowieniem z dnia 15 czerwca 2005r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał skarżącemu Komitetowi prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od uiszczenia od wpisu sądowego w wysokości 300zł, a w pozostałym zakresie wniosek oddalił. W tej sytuacji ponowny wniosek podlega odrzuceniu, gdyż sprawa przyznania prawa pomocy została już prawomocnie rozstrzygnięta.
Na powyższe postanowienie zażalenie złożył skarżący Społeczny Komitet [...], podnosząc, że od postanowienia referendarza sądowego z dnia 15 czerwca 2005r. pismem z dnia 22 czerwca 2005r. złożono sprzeciw, poprzez "przejęzyczenie" nazwane "prośbą".
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja prawa pomocy uregulowana jest przepisami art. od 243 do 263 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), która obowiązuje od dnia 1 stycznia 2004r. Powyższa regulacja przewiduje specyficzny tryb orzekania w sprawach o przyznanie prawa pomocy, polegający na fakultatywnym udziale w rozpoznawaniu wniosków w tym przedmiocie przez referendarza sądowego. W myśl art. 258 § 1 powołanej ustawy, czynności w zakresie postępowania o przyznanie prawa pomocy mogą wykonywać referendarze sądowi. Instytucja referendarza sądowego ma przyczynić się do uproszczenia postępowania, poprzez odciążenie od obowiązków orzeczniczych sędziów, natomiast nie stanowi wprowadzenia kolejnej instancji do rozpoznania złożonego wniosku. Od postanowień i zarządzeń wydawanych przez referendarza sądowego przysługuje szczególny środek zaskarżenia określony w art. 259 tej ustawy, a mianowicie sprzeciw. Z wniesieniem sprzeciwu ustawa w art. 260 wiąże określone skutki prawne, mianowicie w przypadku jego wniesienia, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu jest on skierowany, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym. Dlatego pismo z dnia 22 czerwca 2005r., wniesione w ustawowym terminie do wniesienia sprzeciwu i wyrażające niezadowolenie z wydanego przez referendarza sądowego rozstrzygnięcia, powinno być uznane za sprzeciw, a nie za ponowny wniosek o przyznanie prawa pomocy.
Wniesienie sprzeciwu powoduje zatem, że sprawa powinna być rozpoznana od samego początku tak, jakby w ogóle nie była przedmiotem rozpoznania. W niniejszej sprawie nie został dochowany wyżej przedstawiony tryb, co powoduje konieczność uchylenia postanowienia, gdyż wobec faktu, iż postanowienie wydane przez referendarza sądowego w dniu 15 czerwca 2005r. straciło moc, sprawa powinna być rozpoznana od początku przez Sąd co do jej istoty.
Z powyższych przyczyn orzeczono jak w sentencji, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.