Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Rudnicka po rozpoznaniu w dniu 11 października 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 22 maja 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 388/12 oddalające wniosek o wyłączenie sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku Mirosława Wincenciaka od orzekania w sprawie ze skargi A.P. na zarządzenie zastępcze Wojewody P. z dnia [...] marca 2012 r. w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta postanawia oddalić zażalenie.
Na rozprawie przeprowadzonej w dniu 7 maja 2013 r. w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Białymstoku skarżący A.P. złożył wniosek o wyłączenie sędziego tego Sądu Marka Wincenciaka od orzekania w sprawie z jego skargi na zarządzenie zastępcze Wojewody P. z dnia [...] marca 2012 r. w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta. Na tej samej rozprawie skarżący sprostował wniosek poprzez wskazanie prawidłowego imienia sędziego - Mirosław.
W uzasadnieniu wniosku skarżący podał, że sprawa wygaśnięcia jego mandatu Wójta Gminy N. z powodu skazania za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego została nagłośniona medialnie, a lokalne i ogólnopolskie media prezentowały go w niekorzystnym świetle, nieobiektywnie i napastliwie. W jego ocenie osoba, która zapoznała się z materiałem prasowym lub telewizyjnym, mogła wyrobić sobie negatywną o nim opinię, w związku z czym sprawa nie powinna być rozpoznawana przed Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku. Wskazał, że sędziowie wyznaczeni do orzekania w tej sprawie mogą być więc nieobiektywni, co uzasadnia wyłączenie wskazanego sędziego od rozpoznania przedmiotowej skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku postanowieniem z dnia 22 maja 2013 r. sygn. akt II SA/Bk 388/12 oddalił wniosek o wyłączenie sędziego Mirosława Wincenciaka od orzekania w niniejszej sprawie. Sąd uznał, że okoliczności wskazane przez skarżącego nie posiadają żadnych cech uprawdopodobnienia przyczyn wyłączenia wymaganych przepisem art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako p.p.s.a. Nie jest to przesłanka konkretnie dotycząca sędziego wnioskowanego do wyłączenia, może bowiem dotyczyć nieograniczonego kręgu osób, a więc ma też charakter potencjalny. Inaczej rzecz ujmując nie jest zindywidualizowana na wskazanego do wyłączenia sędziego, nie dotyczy jego sytuacji osobistej, majątkowej czy działalności orzeczniczej i nie potwierdza tym samym realności i obiektywności zastrzeżeń co do jego bezstronności. Jest to wystarczające do uznania, że nie może stanowić wystarczającej przyczyny wyłączenia.
Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł A. P., domagając się jego uchylenia. Zdaniem skarżącego Sąd dokonał błędnej wykładni art. 19 i 20 p.p.s.a., przyjmując, że okoliczności mogące wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego muszą być realne ze zindywidualizowanymi przesłankami dotyczącymi sprawy, w której wniosek został złożony, pomimo, że art. 20 p.p.s.a. wymaga jedynie uprawdopodobnienia przyczyny wyłączenia.
Skarżący podniósł również, że zaskarżone postanowienie zostało wydane w składzie, w którym orzekał sędzia uprzednio wnioskowany do wyłączenia od orzekania w sprawie.
Ponadto zdaniem skarżącego, Sąd w ogóle nie odniósł się do argumentów zawartych we wniosku, co prowadzi do konkluzji, że nie został on merytorycznie rozpoznany.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
Wyłączenie sędziego od orzekania w sprawie sądowoadministracyjnej może nastąpić z mocy samej ustawy (art. 18 p.p.s.a.), bądź też na wniosek strony lub żądanie sędziego (art. 19 p.p.s.a.). W pierwszym ze wskazanych przypadków przyczyny wyłączenia sędziego zostały enumeratywnie wymienione, a zatem tworzą one katalog zamknięty, co wyłącza możliwość stosowania wykładni rozszerzającej. Natomiast na wniosek strony (bądź na żądanie sędziego) sąd wyłącza sędziego jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie. Zasadność wniosku o wyłączenie sędziego zależy od okoliczności faktycznych, jakie w każdym konkretnym przypadku mogą mieć wpływ na sposób prowadzenia postępowania przez sędziego. Wątpliwość co do bezstronności sędziego musi być zatem uzasadniona obiektywnymi powodami, a ponadto musi istnieć związek przyczynowy między ich wystąpieniem, a powstaniem oceny, że prawdopodobne jest, iż w danych okolicznościach sędzia może nie być bezstronny. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego sprowadza się więc do eliminowania wszelkich przyczyn, mogących skutkować w otoczeniu jakimikolwiek wątpliwościami co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznawaniu określonej sprawy. Przy czym stosownie do treści art. 20 powołanej ustawy, to strona składająca wniosek obowiązana jest wskazać oraz uprawdopodobnić przyczyny wyłączenia. Postanowienie w przedmiocie wyłączenia sędziego, zgodnie z treścią art. 22 § 2 p.p.s.a., poprzedza złożenie wyjaśnień przez tego sędziego, którego wniosek dotyczy.