Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 17 września 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia X.Y. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2014 r., sygn. akt IV SA/Wa 1081/14 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi X.Y. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkiwanie na czas oznaczony postanawia: oddalić zażalenie.
Postanowieniem z dnia 7 sierpnia 2014 r., sygn. akt IV SA/Wa 1081/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił skarżącemu X.Y. prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych, w sprawie z jego skargi na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] lutego 2014 r. w przedmiocie odmowy udzielenia zezwolenia na zamieszkiwanie na czas oznaczony.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że we wniosku o przyznanie prawa pomocy pełnomocnik skarżącego podał, iż cudzoziemiec nie posiada żadnych oszczędności, ani innego majątku i przebywa w strzeżonym ośrodku. Z akt sprawy wynika jednak, że skarżący posiada konto bankowe w [...] Banku. Z zaświadczenia z dnia 7 czerwca 2013 r. wynika, że saldo na dzień 6 czerwca 2013 r. wynosiło 8.372,80 zł. Następnie Sąd wskazał, że pełnomocnik skarżącego nie wykonał wezwania do nadesłania aktualnego salda z posiadanego przez cudzoziemca rachunku bankowego.
W ocenie Sądu nieprzedłożenie stosownego zaświadczenia z banku, z potwierdzeniem wysokości aktywów nie pozwala na rzeczywistą ocenę możliwości płatniczych skarżącego. Zdaniem Sądu w dobie komunikacji elektronicznej, uzyskanie stosownego wyciągu z rachunku bankowego nie wymagało większego wysiłku, a mimo to nie został on nadesłany w wyznaczonym terminie. W takiej sytuacji gdy strona nie wywiązuje się w sposób należyty z ciążących na niej powinności wskazania informacji na temat stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz w dostarczaniu wszelkich dokumentów źródłowych pozwalających na weryfikację składanego oświadczenia, Sąd uznał, że przyznanie prawa pomocy nie jest dopuszczalne. Tym bardziej, że z treści art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie "P.p.s.a.", wynika jednoznacznie, że odpowiednich informacji czy też dokumentów strona musi dostarczyć sama. Jej bierność w tym zakresie musi być postrzegana jako nienależyte wykazanie przewidzianej w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przesłanki przyznania prawa pomocy.
Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł skarżący domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznania prawa pomocy cudzoziemcowi.
Zakwestionowanemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 246 § 1 P.p.s.a. poprzez nieprzyznanie prawa pomocy cudzoziemcowi w sytuacji, gdy cudzoziemca nie stać na uiszczenie opłaty od skargi.
W uzasadnieniu pełnomocnik skarżącego potwierdził, że skarżący przebywa w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców, nadto wskazał, że "kontakt z nim jest praktycznie żaden, więc w jaki sposób pełnomocnik procesowy może dostarczyć wyciągów bankowych, przecież nie posiada specjalnego pełnomocnictwa bankowego do dokonania takiej czynności bankowej".
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja prawa pomocy jest wyjątkiem od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania przez stronę i ma zastosowanie w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Zgodnie z treścią art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykładnia ustawowego określenia "gdy osoba ta wykaże" sprowadza się do przyjęcia, że to na ubiegającym się o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do przyznania mu prawa pomocy w zakresie całkowitym. Orzeczenie sądu w tej kwestii zależy zatem od tego, czy strona wykaże przesłanki, o których mowa w przepisie art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. (zobacz: postanowienie NSA z dn. 25.04.2008 r., sygn. akt II OZ 322/08). Zatem ciężar dowodu, że spełnione zostały przesłanki do przyznania prawa pomocy ciąży na stronie.