Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Gliniecki po rozpoznaniu w dniu 25 października 2012 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. N. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 18 września 2012 r. sygn. akt II SA/Bk 459/12 odmawiające przyznania prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku z dnia [...] kwietnia 2012 r., znak [...] w przedmiocie uchylenia postanowienia o zawieszeniu postępowania w sprawie naruszenia stosunków wodnych na działce i umorzenia postępowania postanawia: oddalić zażalenie
J. N. w dniu 2 lipca 2012 r. złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych na formularzu PPf. We wniosku skarżący wskazał, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i dwójką małoletnich dzieci, a źródłem utrzymania rodziny jest przede wszystkim jego wynagrodzenie z umowy o pracę w wysokości 3.000 zł oraz dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez żonę w wysokości 3.000 zł. Powyższe kwoty wystarczają wyłącznie na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych rodziny, w tym spłatę kredytu zaciągniętego na 20 lat. Dodatkowe koszty, jakie ponosi, związane są z mieszkaniem poza miastem. Skarżący posiada dom w N. o powierzchni 178 m2, mieszkanie o powierzchni 50 m2, nieruchomość rolną o powierzchni 5 ha oraz samochód osobowy 5-letni Citroen C4 (w leasingu na potrzeby działalności gospodarczej). Oświadczył, że w tym roku przebywał na zwolnieniu lekarskim i musi zbierać środki finansowe na zabiegi i rekonwalescencję.
W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego skarżący wskazał miesięczne wydatki: energia elektryczna - 200 zł, wywóz nieczystości płynnych - 180 zł, wywóz nieczystości stałych - 40 zł, zakup oleju napędowego grzewczego - 3.000 zł kwartalnie (1.000 zł m-cznie), podatek od nieruchomości - 267 zł (22,33 zł m-cznie), telefon, internet - 300 zł oraz zakup żywności, środków czystości, odzieży - około 1.000 zł. Dodatkowo skarżący spłaca kredyt z ratą 444,22 CHF (około 1.500 zł) oraz ponosi koszty utrzymania dzieci: wyżywienie - 500 zł miesięcznie, dodatkowe lekcje z języków oraz innych przedmiotów - około 500 zł miesięcznie oraz ubrania i inne przedmioty - około 500 zł. Koszt utrzymania mieszkania wynosi 700 zł, natomiast domu około 2.000-3.000 zł. Oświadczył, że nie prowadzi żadnej działalności rolniczej i nie pobiera dopłat, gdyż grunty rolne zostały nieodpłatnie wydzierżawione. Wskazał także, że jego działalność gospodarcza polega na sprzedaży artykułów mleczarskich, ale nie uzyskuje aktualnie żadnych dochodów.
Postanowieniem z 10 sierpnia 2012 r. referendarz sądowy odmówił przyznania skarżącemu prawa pomocy w żądanym zakresie. Pismem z dnia 29 sierpnia skarżący wniósł sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego z dnia 10 sierpnia 2012 r.
Po rozpoznaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, postanowieniem z dnia 18 września 2012 r., na podstawie art. 245 § 2 w zw. z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270) - dalej p.p.s.a., odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że zdaniem sądu znajdujące się w aktach sprawy oświadczenia i dokumenty nie dają podstaw do przyjęcia, że uiszczenie kwoty 100 zł pozostaje poza zasięgiem możliwości finansowych strony. Sąd podkreślił, że u skarżącego występuje dysproporcja między deklarowanymi dochodami a wydatkami. Miesięczne dochody wynoszą około 6.000 zł (z tytułu wynagrodzenia za pracę skarżącego oraz działalności gospodarczej żony). Z kolei na wydatki skarżącego składają się: energia elektryczna - 200 zł, wywóz nieczystości płynnych - 180 zł, wywóz nieczystości stałych - 40 zł, zakup oleju napędowego grzewczego -1.000 zł m-cznie, podatek od nieruchomości - 22,33 zł m-cznie, telefon, internet - 300 zł oraz zakup żywności, środków czystości, odzieży - około 1.000 zł., miesięczna rata kredytu 444, 22 CHF (około 1.400 - 1.500 zł), 1.500 zł - wyżywienie dzieci, lekcje języków obcych, ubrania i inne potrzeby oraz koszt utrzymania mieszkania - 700 zł, natomiast domu około 2.000-3.000 zł. Sąd podkreślił, że skarżący wskazał jedynie ogólnie, że jego sytuacja finansowa jest znacznie trudniejsza niż kiedyś. Ponadto skarżący nie udzielił na wezwanie z 6 lipca 2012 r. informacji, m.in. o rodzaju i charakterze prowadzonej przez żonę działalności gospodarczej za 2011 r. z wyszczególnieniem kwot za styczeń- czerwiec 2012 r., a także dokumentów poświadczających miesięczny dochód żony z umowy o pracę, wyciągów z rachunków bankowych, harmonogramu spłat zaciągniętego kredytu, w związku czym obraz stanu jego wydatków i dochodów nie jest pełny. Również deklarując ponoszenie kosztów związanych z dojazdami do miasta (z uwagi na zamieszkiwanie poza nim) nie wskazał jakichkolwiek kwot. Ich doliczenie do już wymienionych wydatków podniosłoby ich wielkość, co przy zadeklarowanych dochodach i stratach dodatkowo podważa wiarygodność oświadczeń o uzyskiwanych faktycznie zarobkach. Dodatkowo Sąd wskazał, że zasady doświadczenia życiowego pozwalają postawić również tezę, że uzyskanie kredytu w wysokości około 80.000 CHF jest dostępne tylko dla osób posiadających płynność finansową i wysokie, a przede wszystkim stałe dochody. W sytuacji skarżącego dysproporcja między deklarowanymi wydatkami a dochodami jest zauważalna na niekorzyść dochodów.