Dnia 14 listopada 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Bujko po rozpoznaniu w dniu 14 listopada 2013 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia P.P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 14 maja 2013 roku, sygn. akt III SA/Wr 578/12 oddalające wniosek o wyłączenie sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Bogumiły Kalinowskiej od orzekania w sprawie ze skargi P.P. na uchwałę Rady Miasta w Kowarach z dnia [...] października 2012 roku, nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Postanowieniem z dnia 14 maja 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Wrocławiu oddalił wniosek o wyłączenie sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Bogumiły Kalinowskiej od orzekania w sprawie ze skargi P.P. na uchwałę Rady Miasta w Kowarach z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia mandatu radnego. W uzasadnieniu Sąd I instancji wyjaśnił, że w sprawie nie występują okoliczności mogące stanowić podstawę do wyłączenia sędziego do orzekania. Podkreślił, że nie zaistniały przesłanki wyłączenia sędziego określone w art. 18 ustawy z dnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), stanowiące podstawę wyłączenia sędziego z urzędu. Ponadto, stosownie do art. 19 p.p.s.a., wnioskodawca nie wykazał istnienia przesłanek mogących wywołać uzasadnioną obawę co do bezstronności sędziego. W rozpoznawanym wniosku podniesiono, że Sędzia widziana "była z jednym z radnych, gdy wspólnie żywo dyskutowali w sposób wskazujący na dużą zażyłość", jednak okoliczność ta nie została doprecyzowana. Skarżący nie wskazał bowiem ile razy i w jakich konkretnie dniach oraz z jakim radnym Sędzia miała rzekomo "żywo dyskutować", nie przedłożył także żadnych dowodów uprawdopodobniających jego wersję wydarzeń. Sąd podkreślił, że gołosłowne twierdzenia skarżącego nie mogą stanowić podstawy do wyłączenia sędziego od orzekania w sprawie.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł P.P. podnosząc, że na rozprawie odbywającej się w dniu 17 maja 2013 r., na której skarżący był nieobecny, ale na której obecna była jego żona, Sędzią WSA Bogumiłą Kalinowską stwierdziła, że "...po aktach sprawy widać jakiego typu jest to osoba, jaka ma mentalność ..." odnosząc się do osoby skarżącego oraz stwierdziła także, że chce "jak najszybciej zakończyć już tę sprawę". Dodatkowo Sędzia "ubolewała (...), że obecne prawo nie pozwala Jej na ukaranie" skarżącego grzywną. Powyższe stwierdzenia, zdaniem skarżącego, potwierdzają że Sędzia WSA Bogumiła Kalinowska nie pozostaje bezstronną w sprawie oraz wskazują na jej emocjonalne zaangażowanie w sprawę.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Instytucja wyłączenia sędziego zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek strony, jest istotną gwarancją procesową, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli określonych wcześniej związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego, we wszystkich procedurach sądowych sprowadza się do eliminowania pozaprawnych przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami, co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy. Poza wypadkami wyłączenia z mocy samego prawa zawartymi w art. 18 § 1 p.p.s.a., wyłączenie sędziego następuje na wniosek strony, jeżeli zachodzą takie okoliczności, które mogłyby wywołać wątpliwości co do jego bezstronności (art. 19 p.p.s.a.). Wydanie postanowienia w przedmiocie wyłączenia sędziego musi więc być poprzedzone złożeniem wyjaśnień przez sędziego, którego wniosek dotyczy.
W niniejszej sprawie, bez wątpienia nie występują okoliczności określone w art. 18 § 1 p.p.s.a. Powyższe stwierdzenie potwierdza także oświadczenie złożone przez sędziego WSA Bogumiłę Kalinowską o braku znajomości z jakąkolwiek ze stron, jak również potwierdzające, że nie prowadziła ona żadnych rozmów z żadną ze stron (k. 67). Jednakże, podniesione przez skarżącego okoliczności, które podobno miały mieć miejsce w trakcie rozprawy odbywającej się w dniu 17 maja 2013 r. mogłyby zostać uznane za okoliczności budzące wątpliwości co do bezstronności sędziego orzekającego w sprawie. Zatem za okoliczności, które określone zostały w art. 19 p.p.s.a. Niezbędnym jest więc ustosunkowanie się sędziego WSA Bogumiły Kalinowskiej do okoliczności podniesionych przez skarżącego w rozpoznawanym zażaleniu i dopiero po udzieleniu takiego wyjaśnienia, możliwa będzie ponowna ocena czy w sprawie zaistniały okoliczności wymagające wyłączenia sędziego od orzekania w sprawie.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.