1. Wystawienie rachunku dotyczącego należności określonych w art. 43 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej /Dz.U. nr 21 poz. 96 ze zm./ za nielegalne pobieranie paliwa lub energii ze wspólnej sieci, jak i odmowa uwzględnienia odwołania odbiorcy energii elektrycznej, kwestionującego zasadność wystawienia tego rachunku, nie następują w drodze decyzji administracyjnej i nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
2. Rozstrzygnięcie sporu co do ustalenia należności określonych w art. 43 tej ustawy nie może nastąpić ani w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, ani w trybie skargi do sądu administracyjnego na czynności egzekucyjne. Tylko prawomocnym orzeczeniem sądu powszechnego o nieistnieniu takich należności, wymienionych w wystawionym przez zakład energetyczny rachunku, można wykazać brak podstaw do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej.
Naczelny Sąd Administracyjny odrzucił na podstawie art. 204 par. 1 Kpa skargę Bolesława S. na pismo Dyrektora Departamentu Energii i Paliw Stałych Ministerstwa Przemysłu i Handlu z dnia 28 maja 1993 r. w przedmiocie należności za nielegalny pobór energii elektrycznej.
Bolesław S. kwestionuje zasadność rachunku nr 49/92, wystawionego przez Zakład Energetyczny na podstawie protokołu kontroli specjalnej nr 7119 z dnia 16 grudnia 1992 r. za nielegalne pobieranie energii elektrycznej w lokalu mieszkalnym na łączną sumę 13.184.900 zł.
Według art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o gospodarce energetycznej /Dz.U. nr 21 poz. 96 ze zm./ dostarczanie i odbiór paliw i energii za pośrednictwem wspólnej sieci następuje na podstawie umowy.
Z akt sprawy wynika, że kwestionowany przez skarżącego rachunek dotyczy należności, o jakich mowa w art. 43 powołanej ustawy o gospodarce energetycznej. Przepis ten stanowi, że w razie stwierdzenia pobierania paliw i energii ze wspólnej sieci bez zawarcia umowy z dostawcą albo z całkowitym lub częściowym pominięciem układu pomiarowego bądź w razie uszkodzenia tego układu z winy odbiorcy w sposób umożliwiający nielegalny pobór paliw lub energii, pobiera się należności za nielegalnie pobrane paliwa lub energię w wysokości ryczałtowej, określonej w taryfach dotyczących cen paliw i energii pobieranych ze wspólnej sieci. Przepis ten zatem wprowadza szczególny rodzaj odszkodowania obciążającego odbiorcę względem dostawcy za nielegalne pobieranie paliw i energii ze wspólnej sieci oraz szczególny sposób obliczania wysokości tego odszkodowania. Jest to jednak sprawa cywilna. Stosownie zaś do art. 2 par. 1 i 3 Kpc do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne, chyba że przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych sądów lub innych organów. Przekazanie takie, jako wyjątek od zasady, musi być wyraźne. W ustawie o gospodarce energetycznej nie ma wyraźnego przepisu szczególnego, który wyłączałby rozpatrywanie sporów o należności określone w jej art. 43 spod właściwości sądów powszechnych. Wprawdzie według art. 44 tej ustawy należności te podlegają egzekucji administracyjnej, jednakże przepis ten nie wyłącza sporu przed sądem powszechnym o ustalenie takiej należności lub o jej wysokość. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 sierpnia 1986 r. III CZP 49/86 /OSNCP 1987 z. 8 poz. 111 oraz OSPiKA 1988 z. 11-12 poz. 262/.
Naczelny Sąd Administracyjny w niniejszej sprawie podziela to stanowisko.
Sprawa o ustalenie należności określonych w art. 43 powołanej ustawy o gospodarce energetycznej za nielegalne pobieranie paliwa lub energii ze wspólnej sieci nie jest sprawą administracyjną załatwianą w drodze decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 1 par. 1 pkt 1 i par. 2 pkt 1 oraz art. 104 Kpa. W konsekwencji zarówno wystawienie rachunku dotyczącego powyższych należności, jak i odmowa uwzględnienia odwołania odbiorcy energii elektrycznej, kwestionującego zasadność wystawienia tego rachunku, nie następują w drodze decyzji administracyjnej i nie podlegają zaskarżeniu do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
W związku z cytowanym art. 44 ustawy o gospodarce energetycznej, poddającym należności określone w art. 43 tej ustawy egzekucji administracyjnej, trzeba wyjaśnić, że według art. 196 par. 3 pkt 2 Kpa dopuszczalna jest skarga do sądu administracyjnego na postanowienia o rozstrzygnięciu zarzutów w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego w administracji. Warunkiem jednak wniesienia takiej skargi przez stronę jest wyczerpanie trybu określonego w przepisach art. 32 i art. 34 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./ w związku z art. 198 i art. 196 par. 3 Kpa. Ponadto według art. 33 pkt 1 tej ustawy jedną z podstaw zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji jest nieistnienie egzekwowanego obowiązku. Skoro zaś sprawy o należności określone w art. 43 ustawy o gospodarce energetycznej za nielegalne pobieranie energii elektrycznej są sprawami cywilnymi rozpatrywanymi przez sądy powszechne, to rozstrzygnięcie sporu co do istnienia tych należności nie może nastąpić ani w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, ani w trybie skargi do sądu administracyjnego na czynności egzekucyjne. Tylko prawomocnym orzeczeniem sądu powszechnego o nieistnieniu takich należności, wymienionych w wystawionym przez zakład energetyczny rachunku, można wykazać brak podstaw do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej.
Z powyższych względów skarga wniesiona w niniejszej sprawie do Naczelnego Sądu Administracyjnego przez Bolesława S. na pismo Dyrektora Departamentu Energii i Paliw Stałych Ministerstwa Przemysłu i Handlu z dnia 28 maja 1993 r., informujące na podstawie art. 238 par. 1 Kpa o odmownym załatwieniu pisma nazwanego odwołaniem, a kwestionującego zasadność ustalenia spornej należności, podlega odrzuceniu na podstawie art. 204 par. 1 Kpa.