1. Skarga przedsiębiorstwa państwowego podlega odrzuceniu na zasadzie art. 204 par. 1 w związku z art. 197 pkt 1 Kpa, jeżeli przedsiębiorstwo nie było stroną w postępowaniu administracyjnym i nie zaskarża konkretnej decyzji dotyczącej jego interesu prawnego lub obowiązku, bądź decyzji wydanej na jego żądanie ze względu na interes prawny lub obowiązek /art. 28 Kpa/. 2. Naczelny Sąd Administracyjny nie jest właściwy do wydawania orzeczeń ustalających zasady wykonywania obowiązków, chyba że wynikają one z zaskarżonej decyzji i oceny jej legalności /art. 207 w związku z art. 16 par. 2 i art. 196 par. 1 Kpa/. 3. Akty organów Inspekcji Gospodarki Energetycznej o nałożeniu kary pieniężnej na zakłady gospodarki uspołecznionej lub ich pracowników wyczerpują znamiona decyzji w rozumieniu art. 1 par. 1 i art. 104 Kpa i w myśl art. 196 par. 2 pkt 8 Kpa podlegają kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny na posiedzeniu niejawnym odrzucił na podstawie art. 204 par. 1 Kpa skargi Zakładów Azotowych w P. na decyzję Głównego Inspektora Gospodarki Energetycznej w przedmiocie nałożenia kar pieniężnych na Edwarda Sz., Bogusława R., Antoniego W. i Tadeusza P., natomiast skargi Bogusława R., Antoniego W. i Tadeusza P. postanowił - zgodnie z art. 205 Kpa - skierować na rozprawę.
Skarga Zakładów Azotowych w P. podlega odrzuceniu na zasadzie art. 204 par. 1 w związku z art. 197 pkt 1 Kpa, ponieważ Zakłady nie były stroną w postępowaniu administracyjnym i nie zaskarżają konkretnych decyzji dotyczących ich interesu prawnego lub obowiązku bądź decyzji wydanych na żądanie tych zakładów ze względu na ich interes prawny lub obowiązek /art. 28 Kpa/.
Skargi w części dotyczącej żądania ustalenia zasad zamawiania gazu do palenia w kotłach EC podlegają odrzuceniu z uwagi na brak właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zgodnie z art. 16 par. 2 oraz art. 196 par. 1 Kpa jest uprawniony do kontroli zgodności z prawem decyzji administracyjnych, przy czym na podstawie art. 207 może zaskarżoną decyzję tylko uchylić, stwierdzić jej nieważność albo niezgodność z prawem, nie może natomiast wydawać orzeczeń o ustalaniu zasad wykonywania obowiązków, jeśli to nie wynika z zaskarżonej decyzji i oceny jej legalności.
Nadając dalszy procesowy bieg skargom Bogusława R., Antoniego W. i Tadeusza P. w części dotyczącej nałożenia na nich kar pieniężnych ostatecznymi orzeczeniami Głównego Inspektora Gospodarki Energetycznej, Sąd rozważył stanowisko wyrażone przez Główny Inspektorat Gospodarki Energetycznej w uzupełniającej odpowiedzi na skargi. W piśmie tym zaprezentowano pogląd, że orzeczenia nakładające kary pieniężne nie podlegają kognicji Naczelnego Sądu Administracyjnego, ponieważ zasady i tryb wymiaru oraz ściągania kar pieniężnych, o których mowa w skargach, zostały unormowane w rozporządzeniu Rady Ministrów, wydanym na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1962 r. o gospodarce paliwowo-energetycznej, zaś orzekanie w sprawach o naruszenie przewidziane w art. 17 ust. 1 i 2 cyt. ustawy wobec osób nie będących pracownikami jednostek gospodarki uspołecznionej następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Naczelny Sąd Administracyjny nie podziela tego poglądu. Zakresem działania kodeksu postępowania administracyjnego są objęte decyzje, to jest jednostronne rozstrzygnięcia organów administracji państwowej w sprawach indywidualnych, chyba że dotyczą one spraw na tle podległości służbowej lub organizacyjnej /art. 1 par. 1, art. 3 par. 3, art. 104/, albo zostały wyraźnie wyłączone spod działania kodeksu na mocy art. 3 par. 1 i 2, lub wyłączenie to jest tak oczywiste ze względu na istnienie odrębnej rodzajowo procedury /jak np. w sprawach wykroczeń, w sprawach rozstrzygania sporów ze stosunku pracy/, że zamieszczenie wyłączenia spraw tej kategorii ustawodawca uznał za zbędne. Akty organów Inspekcji Gospodarki Energetycznej o nałożeniu kary pieniężnej na zakłady gospodarki uspołecznionej lub ich pracowników wyczerpują znamiona decyzji w rozumieniu przytoczonych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego oraz poglądów nauki prawa administracyjnego.
Już w pierwszym brzmieniu ustawy z dnia 30 maja 1962 r. o gospodarce paliwowo-energetycznej /Dz.U. nr 32 poz. 150/ akty administracyjne o nałożeniu kar pieniężnych zostały ujęte w art. 18 i 19, zamieszczonych w rozdziale VII ustawy - zatytułowanym: Odpowiedzialność pieniężna jednostek gospodarki uspołecznionej i ich pracowników, w przeciwieństwie do odpowiedzialności karnoadministracyjnej, określonej w rozdziale VI zatytułowanym: Przepisy karne.