Wniosek o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na uchwałę Rady Gminy w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Agnieszka Dusza-Kasprzyk po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenie o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na uchwałę Rady Gminy z dnia 28 czerwca 2012 r., nr [...] w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.

Uzasadnienie

Wnioskiem z 8 lutego 2013 r. Stowarzyszenie z siedzibą w B. złożyło wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Podając, że działa w oparciu o ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Stowarzyszenie liczy 23 członków, działalność opiera się wyłącznie na pracy społecznej członków, nie zatrudnia Stowarzyszenie pracowników i nie posiada przychodów. Jedynym dochodem są składki członkowskie, których wysokość nie pokrywa kosztów związanych z działalnością stowarzyszenia. Stowarzyszenie nie uzyskało żadnych darowizn ani dotacji. Z uwagi na krótki okres działania od 29 sierpnia 2012 r. nie posiada doświadczenia w pozyskiwaniu środków pieniężnych.

Do wniosku zostały załączone stan dwóch rachunków bakowych stowarzyszenia: na jednym saldo na dzień 7 lutego 2013 r. wyniósł 34,89 zł a na drugim stan na dzień 31 grudnia 2012 r. wyniósł 733,55 zł.

Rozważając zasadność przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, w pierwszym rzędzie należy zauważyć, że stowarzyszenia - podobnie, jak wiele innych organizacji tego typu - zobligowane są do zapewnienia środków na prowadzenie działalności określonej w statucie. Określając cele i formy działania stowarzyszenia, jego założyciele, a następnie członkowie powinni zatem przewidywać środki, z jakich będzie finansowana działalność statutowa. Chcąc realizować działalność m.in. poprzez występowanie w postępowaniach administracyjnych i procesach sądowych musi się ono więc liczyć także z koniecznością ponoszenia kosztów postępowania sądowego, w szczególności postępowania sądowoadministracyjnego. Stosownie bowiem do reguły zawartej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej powoływanej również jako P.p.s.a., strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Jedynie w sytuacji, gdy Stowarzyszenie wykazałoby, iż nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania (art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a.), można byłoby przyznać mu prawo pomocy w zakresie częściowym. Trzeba jednak przy tym podkreślić, iż prawo pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą dofinansowania strony z budżetu państwa. Z tego względu powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Ubiegając się o zwolnienie od obowiązku partycypowania w kosztach postępowania osoba prawna, obowiązana jest wykazać nie tylko, że nie posiada adekwatnych środków na poniesienie kosztów postępowania, ale również, że nie ma ich mimo, iż podjęła wszelkie niezbędne kroki, aby zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków (J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Warszawa 2008 r., str. 587).

Zgodnie z zapisem § 25 ust. 2 statutu Stowarzyszenia na realizacje celów statutowych może ono pozyskiwać środki ze składek członkowskich, dotacji, środków otrzymanych od sponsorów, darowizn, zapisów i spadków, dochodów z własnej działalności oraz dochodów z majątku. Podkreślenia wymaga, że określając cele i formy działania założyciele mają obowiązek przewidzieć źródła pozyskiwania środków na działalność takiego stowarzyszenia, zawierając w tym zakresie nie tylko odpowiednie postanowienia w statucie, ale także podejmowanie kroków celem uzyskania takich środków. Realizując cele działalności, np. poprzez wszczynanie postępowań przed sądami administracyjnymi, członkowie Stowarzyszenia powinni z kolei - w razie trudności w prowadzeniu działalności statutowej - podjąć odpowiednie kroki w celu uzyskania niezbędnych środków finansowych, np. poprzez zwiększenie liczby członków czy okresowe zwiększenie składki członkowskiej. Brak zapewnienia stałego źródła dochodów nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem Stowarzyszenia przy rozpatrywaniu jego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Zwolnienie strony od kosztów postępowania sądowego, w sytuacji, kiedy sama pozbawia się możliwości uzyskania środków finansowych, jest niezasadne.

Argumentacja przedstawiona przez skarżące Stowarzyszenie wskazuje tymczasem, że członkami Stowarzyszenia są osoby, które nie mając środków na realizację celów określonych w regulaminie, w istocie dążą do stworzenia sytuacji, w której działalność Stowarzyszenia realizowana będzie z budżetu Państwa. "Przerzucanie" ciężaru funkcjonowania Stowarzyszenia na Państwo, np. poprzez zwolnienie od kosztów sądowych, rodzi ten skutek, że faktycznie działalność stowarzyszenia staje się finansowana ze środków publicznych, a to prowadzi do zaprzeczenia zasady, że stowarzyszenie prowadzi działalność na bazie własnego majątku. Stowarzyszenie, nawet o niewielkiej liczbie członków i o niskich dochodach, musi liczyć się z trudną sytuacją w prowadzeniu działalności, dla której zostało utworzone i podjąć odpowiednie kroki w kierunku uzyskania majątku. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej przewiduje bowiem prawo obywateli do zrzeszania się m.in. w stowarzyszenia, jednakże nie gwarantuje wszystkim stowarzyszeniom prawa do finansowania ich działalności przez Państwo (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 grudnia 2006 r. sygn. akt II OZ 1433/06, niepublikowane).

Z powyższych względów referendarz uznał, że nie zachodzi przesłanka z art. 246 § 2 pkt 2 cytowanej wyżej ustawy, pozwalająca na przyznanie skarżącemu Stowarzyszeniu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów.

Z tych względów, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 ustawy P.p.s.a. należało orzec jak w sentencji.

Strona 1/1