Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Agnieszka Dusza-Kasprzyk po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku F. B. o przyznanie prawa pomocy w sprawie z jego skargi na uchwałę Rady Gminy z dnia 8 maja 2013 r., nr [...] w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego postanawia przyznać wnioskodawcy prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego.
F. B. zwrócił się o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego. Ze złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wnioskodawcy wynika, że prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe z żoną. Źródłem utrzymania małżonków jest emerytura wnioskodawcy w kwocie 1 784,31 zł. Z wniosku wynika, że wnioskodawca posiada majątek w postaci nieruchomości gruntowej w G. o powierzchni 0,1229 ha. Oceniając ponoszone przez siebie co miesiąc wydatki, wnioskodawcy wyliczył, że utrzymują się one na poziomie 1 861 zł (w tym zakup prasy około 150 zł, koszty przesyłek poleconych około 25 zł, baterie do aparatu słuchowego 6 zł, dzienny koszt wyżywienia dwóch osób 54 zł). Do wniosku załączono: kserokopię odcinka przekazu emerytury wnioskodawcy, z której wynika jej aktualna wysokość (1784,31 netto), zaświadczenie z ZUS wskazujące, że żona wnioskodawcy nie figuruje w ewidencji emerytalno-rentowej.
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. , poz. 270 ze zm.- tekst jednolity, powoływanej dalej jako P.p.s.a.) prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Zgodnie z art. 245 § 2 P.p.s.a. prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. W myśl natomiast 245 § 3 P.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
W myśl art. 246 § 1 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje:
1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Przytoczone powyżej przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 P.p.s.a. Zatem rzeczą wnioskodawcy, jako zainteresowanego, jest wykazanie, iż jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych wyżej przepisach. Tym samym to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z tego prawa, zaś rozstrzygnięcie Sądu (referendarza) w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę wykazane.
W przedmiotowej sprawie wnioskodawca ubiega się o przyznanie mu prawa pomocy w zakresie całkowitym, tj. o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony. W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu Państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach wyjątkowych, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami (tak m.in. NSA w postanowieniu z 15 marca 2011r., sygn. akt II GZ 83/11 - Lex 783924). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym ma charakter wyjątkowy i jest stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem - przykładowo do takich osób można zaliczyć osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku lub osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia, nieporadne, czy dotknięte chorobą - generalnie wymagające wsparcia socjalnego ze środków publicznych.
Dokonując oceny wniosku skarżącego stwierdzić należy, że jego sytuacja finansowa wymaga wsparcia, poprzez przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym. Wnioskodawca wraz z żoną żyje ze stosunkowo niewysokich dochodów w postaci emerytury wnioskodawcy.
Okoliczności powyższe skutkują stwierdzeniem, że skarżący wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
Przyjmując, że sytuacja materialna skarżącego uzasadnia przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, należy mieć także na uwadze, że na obecnym etapie postępowania (skarga została odrzucona, a sporządzenie kasacji wymaga udziału w postępowaniu profesjonalnego pełnomocnika) dla realizacji prawa do sądu wnioskodawcy konieczne jest ustanowienie wnioskowanego radcy.
Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji postanowienia.