Dnia 21 stycznia 201 Or. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie: Przewodniczący Sędzia WSA Michał Ruszyński po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 201 Or. na posiedzeniu niejawnym wniosku A.D. o udzielenie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie opłaty adiacenckiej postanawia 1. przyznać prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu od skargi w części przekraczającej 400 zł, 2. w pozostałym zakresie odmówić przyznania prawa pomocy.
W dniu 20 sierpnia 2009r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. wpłynęła skarga A.D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2009r. nr [...] w przedmiocie opłaty adiacenckiej.
Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału z dnia 25 sierpnia 2009r. wezwano skarżącego do uiszczenia wpisu sądowego od wniesionej skargi w wysokości 2000 zł. Po rozpoznaniu złożonego przez A.D. wniosku postanowieniem z dnia [...] września 2009r. referendarz sądowy przyznał mu prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu od skargi w części przekraczającej 600 zł, a w pozostałym zakresie odmówił przyznania prawa pomocy.
W dniu 5 października 2009r. do tutejszego Sądu wpłynęło pismo skarżącego zatytułowane "Skarga", w którym skarżący kwestionuje zasadność powyższego postanowienia, wskazując, że koszty utrzymania oraz bieżące wydatki, jakie wykazał dotyczą tylko jego osoby, nie wykazał natomiast jakie koszty związane z leczeniem i utrzymaniem ponosi jego żona. Podniósł także, że wyliczenia dokonane w zaskarżonym orzeczeniu dotyczące wysokości kosztów utrzymania i wysokości kwoty pozostającej do jego dyspozycji są mylne i zawodne, ponieważ nie uwzględniają dodatkowych kosztów utrzymania pozostałych członków rodziny tworzących wspólne gospodarstwo domowe, tj. żony skarżącego, córki skarżącego oraz jej dwóch córek - wnuczek skarżącego.
Postanowieniem z dnia 6 listopada 2009r. Sąd przyznał prawo pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od wpisu od skargi w części przekraczającej 400 zł.
Wskutek złożonego przez skarżącego zażalenia postanowieniem z dnia 15 grudnia 2009r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił powyższe orzeczenie wskazując, że Sąd pierwszej instancji błędnie ocenił wniosek A.D. z uwzględnieniem przesłanek warunkujących przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sytuacji, gdy z treści wniosku wynika, że skarżący wnioskował tylko o zwolnienie z kosztów sądowych, a więc o prawo pomocy w zakresie częściowym.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, póz. 1270 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie całkowitym przysługuje osobie fizycznej wówczas, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny
Prawo pomocy w istocie swej ma stanowić zabezpieczenie konstytucyjnej zasady do prawa do sądu. Instytucja prawa pomocy ma bowiem umożliwić dostęp do sądu podmiotom, które nie są w stanie samodzielnie pokryć kosztów związanych z prowadzeniem postępowania sądowego.
Z drugiej jednak strony opłaty sądowe, do których zalicza się wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowią odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP, dlatego też mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Również w literaturze podkreśla się, że prawo pomocy ma służyć najuboższym, to jest podmiotom, dla których konieczność ponoszenia kosztów związanych z postępowaniem sądowym oznaczałaby faktyczne ograniczenie lub pozbawienie prawa do sądu (H. Knysiak-Molczyk, Przesłanki przyznania prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Przegląd Prawa Publicznego 2007, nr 4 s. 36-39).
Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że z tytułu emerytury A.D. otrzymuje miesięcznie kwotę 2859,37 zł netto, natomiast jego żona kwotę w wysokości 1523,26 zł netto. Przedłożone przez skarżącego materiały dokumentujące wydatki pozwalają na ustalenie, że miesięczne koszty związane z utrzymaniem domu, leczeniem oraz rehabilitacją skarżącego wynoszą około 2100 zł miesięcznie, zatem wysokość wolnych środków pieniężnych, jakimi dysponuje skarżący w ciągu miesiąca to kwota około 2280 zł. Ponadto wraz ze skarżącym mieszka jego córka, która otrzymuje dochód z tytułu zatrudnienia w wysokości 1480 zł. Nadesłane przez skarżącego na wezwanie Sądu z dnia 13 października
2009r. dokumenty potwierdzają, że żona skarżącego I.D. również objęta jest leczeniem, lecz skarżący nie określił, jakie wydatki w związku z tym ponosi.
W zażaleniu na postanowienie Sądu z dnia 6 listopada 2009r. skarżący wskazał też, że stan jego zdrowia wymaga leczenia na Uniwersytecie Medycznym, co pociąga za sobą konieczność dojazdu do [...] samochodem co 10 dni, jednak nie potwierdził tego żadnym dowodem, ani nie przesłał żadnych rachunków wskazujących na wydatki, jakie ponosi w związku z tymi dojazdami.
W ocenie Sądu w świetle dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz podniesionych przez skarżącego okoliczności, zasadne jest stwierdzenie, że skarżący jest w stanie zgromadzić pewne środki finansowe na pokrycie kosztów postępowania przed Sądem.
W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji.