Z kolei w myśl art. 246 § 2 p.p.s.a. osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane:
1. w zakresie całkowitym - gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania.
2. w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Rozpatrując niniejszy wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych Sąd poddał analizie dokumenty złożone na wezwanie Sądu do sprawy o sygn. akt II SA/Ke 689/12, w których Stowarzyszenie wskazało, że sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ich przechowywania określają zapisy Statutu Stowarzyszenia w § 44 i § 45, z których wynika, że majątek Stowarzyszenia powstaje: a) ze składek członkowskich, b) darowizn, spadków i zapisów, c) dotacji i ofiarności publicznej, d) wpływów z działalności statutowej. Wszelkie środki pieniężne mogą być przechowywane wyłącznie na koncie Stowarzyszenia. Zarząd dysponuje zaliczkami na bieżące finansowanie bieżących zobowiązań Stowarzyszenia. Wysokość składki rocznej została ustalona uchwałą Zarządu z dnia 23 marca 2012 r. i stosownie do jej pkt 4 wynosi 2 zł rocznie. Stowarzyszenie liczy 20 członków.
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego został zaprezentowany pogląd, iż prowadzenie działalności, jako organizacja non profit, nie jest automatyczną przesłanką do zwolnienia jej od kosztów postępowania sądowego. Stowarzyszenie ma bowiem obowiązek zapewnienia środków na prowadzenie działalności statutowej, w zakres której wchodzą również spory sądowe (zob. np. postanowienia: NSA z dnia 11.07.2012 r. II OZ 592/12, z dnia 01.03.12 r. II OZ 123/12, z dnia 30.10.09 r. I OZ 1011/09 dostępne http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Pogląd ten Sąd w niniejszej sprawie w całości podziela.
W świetle postanowień Statutu skarżącego Stowarzyszenia, jego celem jest m.in. przedkładanie projektów, opinii, sugestii dotyczących ważnych przedsięwzięć i problemów społecznych organom administracji sądowej i samorządowej; aktywne zwalczanie zjawisk patologicznych w organach władzy publicznej. Niewątpliwie tego rodzaju działalność wiąże się z inicjowaniem przez Stowarzyszenie sporów sądowych, czego dowodem jest niniejsza sprawa sądowoadministracyjna. Stowarzyszenie w dążeniu do realizacji swoich celów winno więc zapewnić sobie środki potrzebne na pokrycie niezbędnych kosztów sądowych.
Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855) - majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej. Podobnie § 44 statutu Stowarzyszenia przewiduje, iż majątek Stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów dotacji i ofiarności publicznej oraz wpływów z działalności statutowej. Zatem strona ma możliwość uzyskania środków finansowych na prowadzenie działalności, w tym na prowadzenie procesów sądowych. Natomiast fakt, że świadomie z niej nie korzysta, tak jak w niniejszym przypadku, ustanawiając składkę roczną w wysokości 2 zł rocznie, co przy 20 członkach daje rocznie dochód w wysokości 40 zł, nie może przemawiać za uprzywilejowanym traktowaniem wniosków o przyznanie prawa pomocy, z czego władze Stowarzyszenia powinny sobie zdawać sprawę. Skoro Stowarzyszenie zakładane było w określonym celu, to jego forma prawna, zakres działalności, a przede wszystkim podstawy finansowania powinny zostać tak określone, by cel ten mógł być realizowany bez przerzucania ciężaru funkcjonowania Stowarzyszenia na Państwo.