Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2010r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. R. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 30 lipca 2009r., znak. [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącego od wpisu sądowego należnego od złożonej skargi, w pozostałym zakresie oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych , II. oddalić wniosek o ustanowienie adwokata z urzędu .
W dniu 8 lutego 2010r. W. R. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 30 lipca 2009r. wydaną w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji.
Skarżący domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata z uwagi na niskie dochody rodziny, brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów. Wskazuje iż jest osobą starszą, emerytem, mieszka samotnie w mieszkaniu córki. Nie posiada żadnego własnego majątku.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącego zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Utrzymuje się z emerytury wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym w wysokości [...] zł oraz renty córki w kwocie [...] zł. Z akt sprawy wynika, iż skarżący zamieszkuje w mieszkaniu spółdzielczym córki. Sama córka mieszka u swego męża na S.. Wnioskodawca nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności. Przedstawia szereg dokumentów poświadczających wydatki na utrzymanie mieszkania, gaz, energię elektryczną, zaświadczenie lekarskie o złym stanie zdrowia ( kartę wypisową ze szpitala ).
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 cyt. ustawy sformułowanie " gdy osoba wykaże " oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż pozostaje w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, a z drugiej strony - jej możliwości płatniczych i finansowych.