Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu30 sierpnia 2013r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Z. J. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 19 czerwca 2013r. nr [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych.
W dniu 26 sierpnia 2013r. Z. J. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych sprawie skargi na postanowienie SKO w [...] z dnia 19 czerwca 2013r. wydane w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia.
Strona skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na niskie dochody z tytułu prowadzenia gospodarstwa, bezrobocie, brak stałych świadczeń, samotność - a co za tym idzie - brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów i ustanowienia adwokata. Wskazuje, iż okazyjnie korzysta z pomocy rodziny, ma nieregularny dochód miesięczny z gospodarstwa rolnego .
Zdaniem orzekającego, wniosek strony skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe samotnie. Utrzymuje się z dochodu z gospodarstwa rolnego w wysokości ok. 100 zł. Jak wskazuje - od czerwca do października 2012r. pracowała w ramach stażu z UP i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 920 zł miesięcznie. Przedstawia PIT za 2011r. wedle którego, dochód z innych źródeł wyniósł w 2011r. - 2 191,20 zł. Wskazuje na koszty utrzymania - prąd 13 zł, woda 10 zł, telefon 35 zł, śmieci 13 zł. Dodatkowo oświadcza, iż za rok 2012 otrzymała dopłatę do gruntów z Unii Europejskiej w wysokości 1200 zł.
Z akt sprawy wynika, iż skarżąca posiada dom o pow. 70 m2 oraz nieruchomość rolną o pow. 1,31 ha. Nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności. Oświadcza, iż nie ma samochodu ani maszyn rolniczych, oszczędności ani konta w banku. Okazyjnie korzysta z pomocy rodziny.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.