Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 11 lutego 2011 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E. D. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia 8 grudnia 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego w wysokości 100 zł od skargi na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia 8 grudnia 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia skarżąca E. D. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.
Z oświadczenia zawartego w formularzu wniosku wynika, iż skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z 32-letnim synem P.. Ich miesięczny dochód wynosi 1.190 zł i stanowi go zasiłek opiekuńczy skarżącej w wysokości 520 zł, zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 150 zł i renta syna w wysokości 520 zł. Skarżąca nie dysponuje żadnym majątkiem. Nie posiada zasobów pieniężnych, ani przedmiotów wartościowych. Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżąca podniosła, iż znajduje się w ciężkiej sytuacji materialnej. Ponosi wydatki na energię elektryczną, opał na zimę i spłaca raty za pralkę. Syn choruje na nadciśnienie, skarżąca również jest osobą schorowaną. Wydatki rodziny na konieczne leczenie są znaczne. Dom, w którym zamieszkują nie ma centralnego ogrzewania, gazu, brak w nim łazienki i ubikacji. Woda pobierana jest ze studni. Skarżąca korzysta z pomocy społecznej, ale od dwóch miesięcy takiej pomocy nie otrzymała.
Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych stanowi odstępstwo od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami), zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Zatem instytucja prawa pomocy winna być stosowana jedynie w przypadkach wyjątkowych, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania.
Zgodnie z art. 246 § 1 przedmiotowej ustawy przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżąca, obejmuje m. in. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków (art. 245 § 3 w/w ustawy).
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zwolnienie od kosztów sądowych - co do zasady - powinno dotyczyć przede wszystkim osoby fizyczne znajdujące się w ubóstwie, które z uwagi na swoją sytuację materialną i życiową nie są w stanie ponieść kosztów sądowych i dlatego postępowanie z ich udziałem winno kredytować państwo. Ubiegający się o taką pomoc powinien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
W ocenie orzekającego skarżąca uwiarygodniła w sposób wystarczający i skuteczny, że nie posiada dostatecznych środków na pokrycie kosztów zainicjowanego postępowania sądowego. Dochody skarżącej oraz jej syna w łącznej wysokości 1.190 zł z trudem wystarczają na pokrycie podstawowych kosztów związanych z ich koniecznym utrzymaniem i leczeniem. Skarżąca nie posiada żadnych oszczędności, ani przedmiotów wartościowych, które mogłyby zostać spieniężone celem pokrycia kosztów sądowych. Przedstawiona sytuacja materialna pozwala na stwierdzenie, że skarżąca spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w całości.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 245 § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).