Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2011r na posiedzeniu niejawnym wniosku J.C. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia 16 września 2010r. Nr [...] w przedmiocie pozwolenia wodnoprawnego p o s t a n a w i a I. zwolnić skarżącego od wpisu sądowego, należnego od złożonej skargi , II. w pozostałej części oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
W dniu 29 grudnia 2010r. skarżący J.C. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia [...] września 2010r. wydaną w przedmiocie pozwolenia wodnoprawnego.
Skarżący domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na fakt, iż jedynym jego dochodem jest wynagrodzenie za pracę w kwocie [...] zł brutto z czego płaci jeszcze alimenty na córki w wysokości 750 zł. Wskazuje, iż miesięczne koszty utrzymania wynoszą około 130 zł.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącego zasługuje w części na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Źródłem utrzymania wnioskodawcy jest wynagrodzenie za pracę w wysokości [...] zł. Jak wskazuje - dołączając stosowne faktury i dokumenty - płaci alimenty w wysokości 750 zł, a koszty utrzymania to - prąd 71 zł, gaz 25 zł, kanalizacja 31 zł.
Z oświadczenia skarżącego znajdującego się w aktach sprawy wynika także, iż posiada on dom jednorodzinny o pow. 200 m2 oraz działkę o pow. 43 arów. Skarżący nie wykazuje innych cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.