Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 17 października 2014r na posiedzeniu niejawnym wniosku J.U. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia 30 lipca 2014r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień wdowy po kombatancie p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych.
W dniu 13 października 2014r. skarżąca J.U. złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia 30 lipca 2014r. wydaną w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień wdowy po kombatancie.
Skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na ciężką sytuację materialną. Podnosi, iż jest osoba samotną, starszą, wydatkującą około 900 zl miesięcznie na utrzymanie oraz leki. Utrzymuje się jedynie z renty, w której mieści się dodatek pielęgnacyjny za bezradność.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe samotnie. Źródłem utrzymania strony jest renta skarżącej w kwocie 2056 zł.
Z oświadczenia skarżącej znajdujących się w aktach sprawy wynika, iż nie posiada ona własnych nieruchomości, Mieszka sama i ma prawo do dożywotniego korzystania z mieszkania. Nie wykazuje żadnych innych nieruchomości, nie posiada gospodarstwa rolnego. Skarżąca nie wykazuje faktu posiadania cennych ruchomości ani oszczędności. Wykazuje koszty miesięczne na łączna kwotę ok. 900 zł oraz koszty okresowe - 1800 zł sprzęt rehabilitacyjny, 900 zł przywóz węgla, 50 zł wywóz nieczystości stałych.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.