Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2011 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J.I. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 4 października 2010 r. Nr:[...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych
W odpowiedzi na wezwanie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 200 zł od skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] października 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji skarżąca J.I. , działająca przez pełnomocnika - córkę J.N. , złożyła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
Z danych zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, iż skarżąca jest emerytką przebywającą aktualnie w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym. Jedynym źródłem jej utrzymania jest świadczenie emerytalne, którego wysokość wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym wynosi 1.000 zł. 70% uzyskiwanego świadczenia skarżąca przeznacza na pokrycie kosztów pobytu w placówce, część emerytury jest zajęta przez komornika z tytułu niespłaconego kredytu. Skarżąca korzysta z pomocy finansowej córki, gdyż świadczenie emerytalne jest niewystarczające na pokrycie kosztów koniecznego utrzymania. W skład majątku wnioskodawczyni wchodzi budynek mieszkalny o powierzchni 80 m² z roku 1965 do generalnego oraz dwie działki o powierzchni 0,5678 ha.
Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych stanowi odstępstwo od generalnej zasady wyrażonej w art. 214 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami), zgodnie z którą do uiszczenia kosztów sądowych obowiązany jest ten, kto wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Zatem instytucja prawa pomocy winna być stosowana jedynie w przypadkach wyjątkowych, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania.
Zgodnie z art. 246 § 1 przedmiotowej ustawy przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżąca, obejmuje m. in. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków (art. 245 § 3 w/w ustawy).
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zwolnienie od kosztów sądowych - co do zasady - powinno dotyczyć przede wszystkim osoby fizyczne znajdujące się w ubóstwie, które z uwagi na swoją sytuację materialną i życiową nie są w stanie ponieść kosztów sądowych i dlatego postępowanie z ich udziałem winno kredytować państwo. Ubiegający się o taką pomoc powinien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
W ocenie orzekającego skarżąca uwiarygodniła w sposób wystarczający i skuteczny, że nie posiada dostatecznych środków na pokrycie kosztów zainicjowanego postępowania sądowego. Jedynym źródłem dochodu skarżącej jest świadczenie emerytalne, którego wysokość wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym wynosi 1.000 zł. Świadczenie to podlega w części zajęciu komorniczemu, które jest konsekwencją niespłaconych kredytów. Pozostała część uzyskiwanego świadczenia przeznaczana jest na pokrycie kosztów pobytu w Zakładzie Opiekuńczo- Leczniczym. Skarżąca jest osobą schorowaną, po przebytym udarze. Nie posiada żadnych oszczędności, ani przedmiotów wartościowych, które mogłyby zostać spieniężone. Posiadany majątek w postaci budynku mieszkalnego do generalnego remontu oraz działek nie przynosi skarżącej żadnego dochodu.
Przedstawiona sytuacja materialna i zdrowotna pozwala na stwierdzenie, że skarżąca spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w całości.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 245 § 3, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).