Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 29 maja 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku H. N. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia 9 marca 2009 r., Nr: [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych
Wraz ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia 9 marca 2009 r. Nr: [...] w przedmiocie nakazu rozbiórki, H. N. złożyła, na urzędowym formularzu "PPF", wniosek o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych.
Z danych zawartych we wniosku wynika, że skarżąca pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem J., córką T., synami T., P. i J., synową B. oraz dwojgiem wnucząt [...]-letnią J. i [...] miesięczną K.. Ich miesięczny dochód wynosi 1.987,26 zł i stanowi go renta skarżącej w wysokości [...] zł, renta jej męża w wysokości [...] zł oraz renta socjalna córki w wysokości [...] zł. W skład majątku wnioskodawczyni wchodzi dom o powierzchni 100 m- oraz nieruchomość rolna o areale 4,92 ha. Skarżąca nie dysponuje oszczędnościami, jak również przedmiotami wartościowymi. Syn skarżącej T. posiada samochód osobowy [...], rok produkcji 199...
Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżąca podniosła, iż aktualnie znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Utrzymuje się wraz z mężem z rent ZUS-owskich. Prowadzone gospodarstwo rolne wymaga nieustannie nakładów pieniężnych, a zysk przynosi niewielki (roczna przychodowość za rok 2007 to kwota 2.308,80 zł). Prowadzące wspólne gospodarstwo domowe dzieci skarżącej (trzech synów i córka nie pozostają w zatrudnieniu. Nie pracuje także synowa. Córka skarżącej jest osobą niezdolną do pracy, w związku z czym ma przyznane prawo do renty w wysokości 400 zł. Z powodu trudnej sytuacji materialnej skarżąca nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny. Do wniosku skarżąca załączyła dwa odcinki emerytury (własnej i męża) za miesiąc kwiecień 2009 roku oraz zaświadczenie Urzędu Gminy M. z dnia [...] kwietnia 2009 roku o przychodowości rocznej posiadanego gospodarstwa rolnego
Mając na uwadze powyższe zważono, co następuje.
Celem instytucji prawa pomocy jest zapewnienie osobie wnioskującej szeroko rozumianego prawa do sądu, a więc możliwości skorzystania ze wszystkich przysługujących stronie uprawnień, jeżeli znajduje się ona w położeniu uniemożliwiającym poniesienie we własnym zakresie związanych z tym kosztów. Z dyspozycji art. 243 § 1 oraz art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami) wynika, że właściwy sąd administracyjny może na wniosek strony przyznać jej prawo pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. W niniejszej sprawie skarżąca domaga się przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie w całości od kosztów sądowych.
Instytucja przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym, czyli w myśl art. 245 § 3 przywołanej ustawy obejmującym m. in. zwolnienie od opłat sądowych i wydatków, przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 ustawy). Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od generalnej zasady odpłatności wymiaru sprawiedliwości ustanowionej w art. 199 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym, zgodnie z którym strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa. Powinno mieć zatem miejsce jedynie w tych sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków finansowych na udział w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe.
W ocenie orzekającego skarżąca uwiarygodniła w sposób wystarczający, że nie posiada środków na pokrycie kosztów sądowych w sprawie. Zarówno skarżąca, jak i jej mąż uzyskują wprawdzie dochody z tytułu przyznanych rent, jednakże ich wysokość nie jest wysoka. Łączny dochód małżonków N. wynosi bowiem 1.587,26 zł. Dodatkowo córka skarżącej pobiera rentę socjalną w wysokości 400 zł. Skarżąca oświadczyła ponadto, że dochody z prowadzonego gospodarstwa rolnego o areale 4,92 ha są niewielkie. Zauważyć należy że dochody te przypadają na liczną rodzinę, gdyż we wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje 9 osób. Dorosłe dzieci skarżącej i synowa nie pozostają w zatrudnieniu. Skarżąca nie posiada żadnych oszczędności, ani przedmiotów wartościowych, które mogłyby zostać spieniężone celem pokrycia kosztów sądowych.
Przedstawiona sytuacja materialna pozwala na stwierdzenie, że skarżąca H. N. spełnia przesłanki przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.
W powyższych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 258 § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 3, art. 246 § 1 pkt 2, ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).