Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 10 września 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W. I. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 5 maja 2010 r., Nr: [...] w przedmiocie nakazu przywrócenia stosunków wodnych p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od wpisu sądowego od złożonej skargi I) w pozostałej części wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych oddalić
W odpowiedzi na wezwanie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie do uiszczenia wpisu sądowego w wysokości 300 zł od skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 5 maja 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie nakazu przywrócenia stosunków wodnych, skarżąca W. I. złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Z oświadczenia zawartego w formularzu "PPF" wynika, że skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem K. I.. Ich miesięczny dochód wynosi 1.780 zł i stanowi go dochód skarżącej z prowadzonego gospodarstwa rolnego w wysokości [...] zł oraz renta jej męża w wysokości [...] zł. Na utrzymaniu skarżącej pozostaje syn, który pobiera naukę. W skład majątku skarżącej wchodzi dom o powierzchni 80 m² oraz nieruchomość rolna wielkości 5 ha. Wnioskodawczyni nie dysponuje zasobami pieniężnymi, jak również przedmiotami wartościowymi.
Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżąca podniosła, iż gospodarstwo rolne, które prowadzi nie przynosi dużych dochodów. Miesięczne koszty utrzymania domu przedstawiają się następująco: 170 zł energia elektryczna, 220 zł gaz, 100 zł telefon miesięcznie i 3.000 zł opał rocznie. Wydatki na utrzymanie syna to kwota 600 zł miesięcznie. Skarżąca pozostaje w leczeniu i na ten cel wydaje kwotę około 100 zł miesięcznie. Mąż wnioskodawczyni również jest schorowany i wymaga stałego leczenia, które kosztuje około 300 zł miesięcznie. Wnioskodawczyni pomaga swoim rodzicom w wieku 8.. i 7.. lat.
Wykonując wezwanie Referendarza sądowego do uzupełnienia danych zawartych we wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżąca oświadczyła, że nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym ze swoimi rodzicami. Rodzina skarżącej nie korzysta z pomocy społecznej. Do pisma W. I. załączyła wyciąg bankowy potwierdzający wysokość renty męża, decyzję o przyznaniu płatności do gruntów rolnych za 2009 rok, rachunki za energię elektryczną, gaz i telefon. Dowodów opłat za leczenie skarżąca nie przesłała, gdyż nie zatrzymywała dowodów zakupu leków oraz korzystania z prywatnej opieki zdrowotnej z uwagi na to, że nie przewidywała, iż będą jej potrzebne.
Mając na uwadze powyższe, zważono, co następuje.
Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego.
Zgodnie z art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżąca, obejmuje m. in. zwolnienie od opłat sądowych w całości lub w części.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od zasady odpłatności wymiaru sprawiedliwości wyrażonej w art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnym, zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie. Udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa. Powinno mieć zatem miejsce jedynie w tych sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków finansowych na udział w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe.