W rozpoznawanej sprawie nowy pełnomocnik skarżącego uzasadnił uchybienie terminu zawinionym działaniem pełnomocnika ustanowionego z urzędu, który nie złożył wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.
W tym miejscu wskazać należy, że z utrwalonego orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, iż co do zasady do powodów uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu nie można zaliczyć wadliwego i nieodpowiedzialnego działania pełnomocnika, bowiem kryterium braku winy, jako przesłanki zasadności wniosku o przywrócenie terminu, polega na dopełnieniu przez stronę obowiązku dołożenia należytej staranności przy dokonywaniu czynności procesowych, w tym również w wyborze pełnomocnika. W sytuacji zatem, gdy strona reprezentowana jest przez pełnomocnika, ryzyko negatywnych działań podejmowanych przez niego obciąża również mocodawcę. Innymi słowy strona ponosi winę nie tylko za własne działania lub zaniechania, ale również za działania i zaniechania osób trzecich, które upoważniła do występowania w jej imieniu. Można wówczas mówić o winie strony w wyborze pełnomocnika, którego niedbałe działanie doprowadziło do uchybienia terminu do dokonania określonej czynności procesowej (por. postanowienia NSA z dnia 20 grudnia 2012r., sygn. akt II FZ 993/12 oraz z dnia 19 grudnia 2012r., sygn. akt FZ 946/12, dostępne na www.orzeczenia.nsa.gov.pl).
Jednakże w przedmiotowej sprawie skarżący nie powinien ponosić ujemnych skutków działania pełnomocnika, bowiem pełnomocnik ten został przyznany skarżącemu z urzędu w ramach prawa pomocy. Tym samym skarżącemu nie możemy przypisać winy w wyborze pełnomocnika, skoro ten nie miał żadnego wpływu na to, kto zostanie wyznaczony do jego reprezentowania przez organ samorządu adwokackiego.
Przepisy p.p.s.a. wprawdzie nie nakładają wprost na pełnomocnika z urzędu obowiązku wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Jednakże zważyć należy na wynikający z art. 177 § 4 p.p.s.a. obowiązek sporządzenia opinii o braku podstaw do sporządzenia skargi kasacyjnej, która to opinia otwiera mocodawcy dalszą drogę do wzruszenia wyroku. Jeżeli bowiem pełnomocnik z urzędu, wyznaczony na podstawie art. 253 § 2 p.p.s.a. nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, składa w sądzie, w terminie do wniesienia skargi kasacyjnej, sporządzoną przez siebie opinię w tym przedmiocie wraz z odpisem dla strony, dla której został ustanowiony. Sąd doręcza odpis opinii stronie. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez stronę biegnie od dnia doręczenia odpisu opinii, o czym sąd poucza stronę, dokonując doręczenia (§ 4). Z przytoczonego unormowania wprost wynika, że przy braku powyższej opinii i braku wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku zarówno strona, jak i jej kolejny wskazany przez organ samorządu adwokackiego pełnomocnik pozbawiony jest możliwości skutecznego działania w sprawie.
Z uwagi na powyższe Sąd przywrócił skarżącemu termin do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na podstawie art. 86 § 1 p.p.s.a., o czym orzekł jak w sentencji postanowienia.
A. P.