Jednakże w przedmiotowej sprawie skarżąca nie może ponosić winy za działania swojego pełnomocnika, bowiem pełnomocnik ten został przyznany skarżącej z urzędu w ramach prawa pomocy. Tym samym skarżącej nie można przypisać winy w wyborze pełnomocnika, skoro nie miała ona żadnego wpływu na to, kto zostanie wyznaczony do jej reprezentowania przez organ samorządu adwokackiego.
W tym miejscu podkreślić należy, że stosownie do art. 177 § 3 p.p.s.a. w razie ustanowienia w ramach prawa pomocy adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego po wydaniu orzeczenia, na wniosek złożony przez stronę, której doręcza się odpis orzeczenia z uzasadnieniem sporządzonym z urzędu, albo przez stronę, która zgłosiła wniosek o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia, termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia zawiadomienia pełnomocnika o jego wyznaczeniu, jednak nie wcześniej niż od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem. Jeżeli pełnomocnik wyznaczony na podstawie art. 253 § 2 nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, składa w sądzie, w terminie do wniesienia skargi kasacyjnej, sporządzoną przez siebie opinię w tym przedmiocie wraz z odpisem dla strony, dla której został ustanowiony. Sąd doręcza odpis opinii stronie. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez stronę biegnie od dnia doręczenia odpisu opinii, o czym sąd poucza stronę, dokonując doręczenia (§ 4). Przepisu § 4 zdanie trzecie nie stosuje się, jeżeli sąd stwierdzi, że opinia nie została sporządzona z zachowaniem zasad należytej staranności. W takim przypadku sąd zawiadamia o tym właściwą okręgową radę adwokacką, radę okręgowej izby radców prawnych, Krajową Radę Doradców Podatkowych lub Krajową Radę Rzeczników Patentowych, która wyznacza innego pełnomocnika (§ 5).
Powyższe przepisy jednoznacznie określają obowiązki pełnomocnika ustanowionego z urzędu w ramach prawa pomocy. Do obowiązków tych należy zajęcie merytorycznego i należycie uzasadnionego stanowiska, co do zapadłego w sprawie wyroku albo poprzez zaskarżenie tego wyroku skargą kasacyjną, albo poprzez sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Jest to jednak możliwe dopiero po otwarciu terminu do zaskarżenia wyroku, tj. po sporządzeniu i doręczeniu jego uzasadnienia. Jeżeli pełnomocnik ustanowiony z urzędu odmawia wniesienia skargi kasacyjnej, to termin do jej wniesienia przez stronę biegnie od dnia doręczenia jej odpisu tej opinii. Strona może w takiej sytuacji zaakceptować stanowisko pełnomocnika z urzędu, albo może skorzystać z pomocy prawnej innego pełnomocnika, ustanowionego już z wyboru, w celu sporządzenia skargi kasacyjnej. Natomiast zaniechanie przez pełnomocnika z urzędu, po wydaniu przez sąd wyroku, obowiązku polegającego na niezgłoszeniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i w konsekwencji tego niezłożeniu opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej pozbawia de facto skarżącą ustawowego prawa do zaskarżenia wyroku sądu. W niniejszej sprawie doszło zatem do sytuacji, w której pomimo przyznania skarżącej pomocy prawnej z urzędu, na skutek zaniedbań pełnomocnika, skarżąca została pozbawiona przysługującej jej ochrony.
Ponadto brak złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku doprowadził do stanu, w którym to obecny pełnomocnik skarżącej nie może podjąć żadnej czynności procesowej w ramach świadczonej przez niego pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu. Bez uzasadnienia wyroku nie może on bowiem ani wnieść skargi kasacyjnej, ani sporządzić opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej.
Mając zatem na względzie z jednej strony okoliczności faktyczne sprawy, z drugiej zaś treść art. 86 § 1 p.p.s.a., należało zdaniem sądu przyjąć, że skarżąca wykazała, że uchybił terminowi do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku bez swojej winy, dlatego na podstawie ww. przepisu orzeczono jak w sentencji.
A.B.