Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu - Katarzyna Witkowicz-Grochowska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 października 2012 r. wniosku o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi A. M. na uchwałę Rady Miejskiej z dnia [...] kwietnia 2012 r. Nr [...] w przedmiocie likwidacji szkoły podstawowej postanawia odmówić przyznania prawa pomocy. /-/ K. Witkowicz-Grochowska
Skarżąca A. M. złożyła wniosek o prawo pomocy w części poprzez zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu wniosku argumentowała, że jest matką samotnie wychowującą dziecko. Pracuje jako sprzedawca w wiejskim sklepie z wynagrodzeniem w wysokości najniższej pensji krajowej - [...] zł miesięcznie. Środki jakimi dysponuje ledwo wystarczają na życie i nie stać jej na uiszczenie opłaty sądowej. Podała, że otrzymuje alimenty na dziecko w wysokości 500 zł, które przeznacza na przedszkole i wydatki związane z opieką i wychowaniem córki.
Z uwagi na fakt, że wniosek o prawo pomocy na urzędowym formularzu był niepełny, co do sytuacji finansowej i rodzinnej, zwrócono się do skarżącej, w oparciu o przepis art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270, dalej p.p.s.a.), o uzupełnianie wniosku o prawo pomocy poprzez przedłożenie dodatkowych oświadczeń i dokumentów źródłowych.
Zobowiązano przede wszystkim do podania wszystkich źródeł miesięcznych dochodów stałych, jak i dorywczych, jakie uzyskuje skarżąca oraz osoby, z którymi prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, w tym do przedłożenia zeznań podatkowych PIT za 2011 r.
Następnie wezwano do przedłożenia wyciągów z rachunków bankowych skarżącej za okres ostatnich 6 miesięcy wraz z informacją o zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz o zajęciach komorniczych. Wyciągi z tych rachunków przedstawiają, bowiem wprost skalę środków, jakimi wnioskodawczyni realnie dysponuje.
Nadto zobowiązano skarżącą do podania tytułu prawnego do zajmowanego mieszkania oraz do podania wysokości ponoszonych kosztów miesięcznego koniecznego utrzymania jej i córki. Okoliczności te pozwalają ocenić sytuację finansową skarżącej i wysokość środków jakimi rzeczywiści rozporządza.
Powyższe wezwanie skarżąca odebrała osobiście, ale do dnia dzisiejszego pozostało bez odpowiedzi.
Przepis art. 246 § 1 p.p.s.a. wskazuje przesłanki, na podstawie których następuje przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej (a taką osobą w niniejszej sprawie jest skarżąca). W zakresie częściowym następuje ono, gdy osoba fizyczna wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku dla koniecznego swojego utrzymania (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a).
Podzielić należy stanowisko ugruntowane w orzecznictwie sądów administracyjnych, że instytucja prawa pomocy powinna być traktowana jako wyjątek od ogólnej zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania, związane ze swoim udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej (por. postanowienie NSA z 21 grudnia 2006 r., sygn. akt II FS 741/06).
Należy, więc podkreślić, że ciężar wykazania występowania przesłanek uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na osobie składającej w tym przedmiocie wniosek. To z kolei oznacza, że taka osoba powinna poczynić wszelkie kroki mające na celu uzasadnienie i uprawdopodobnienie okoliczności, na które się powołuje, zaś uznanie, czy nastąpiło to w sposób dostateczny zostaje ocenione w toku postępowania o przyznanie prawa pomocy.