Starszy referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie Małgorzata Futera po rozpoznaniu w dniu 24 września 2018 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku Stowarzyszenia "A" w [...] o zwolnienie od kosztów sądowych i o ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi K.P. na decyzję Szefa Urzędu Do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] października 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia pieniężnego - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
Stowarzyszenie "A" z siedzibą w [...] (dalej zwane w skrócie Stowarzyszeniem) w sprawie ze skargi opisanej w sentencji niniejszego postanowienia zwróciło się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie o prawo pomocy w zakresie całkowitym, tj. o zwolnienie od kosztów sądowych i o ustanowienie pełnomocnika radcy prawnego. We wniosku podało, że "prowadzi działalność o charakterze społecznym w ochronie ludzi, środowiska naturalnego, dóbr narodowych oraz osób represjonowanych i poszkodowanych". Stowarzyszenie nie posiada żadnego majątku w formie nieruchomości czy rzeczy ruchomych. Środki finansowe na działalność pochodzą ze składek członkowskich, zarząd działa społecznie, Stowarzyszenie zaś prowadzi działalność o charakterze "non profit", nie korzysta z dotacji państwowych i unijnych, nie prowadzi działalności gospodarczej. Z oświadczenia o majątku i dochodach zawartego w formularzu PPPr wynika, że Stowarzyszenie nie posiada jakiegokolwiek majątku ani także środków pieniężnych na rachunku.
Rozpoznając niniejszy wniosek stwierdzono:
Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018, poz. 1302 ze zm.) - dalej zwana P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane osobie prawnej w zakresie całkowitym, tj. w takim o jaki wnioskowało Stowarzyszenie, gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania. Podkreślenia wymaga to, że prawo pomocy stanowi instytucję wyjątkową; zasadą jest bowiem ponoszenie przez strony kosztów postępowania sądowoadministracyjnego (art. 199 P.p.s.a.). Ustawodawca pozostawił uznaniu ocenę przytoczonych przez wnioskodawcę okoliczności, uzasadniających - jego zdaniem - owo wyjątkowe traktowanie, wynikające z art. 246 P.p.s.a. Podkreślić należy również, że osoba prawna ma obowiązek wykazać okoliczności, które uzasadniałyby przyznanie prawa pomocy, zatem na niej spoczywa ciężar dowodu.
Na wstępie potrzeba w sprawie wyjaśnić, że Stowarzyszenie w niniejszej sprawie nie korzysta z ustawowego zwolnienia od opłat sądowych z mocy art. 239 § 2 P.p.s.a., Zgodnie bowiem z art. 239 § 2 P.p.s.a., nie mają obowiązku uiszczania opłat sądowych organizacje pożytku publicznego, działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w sprawach własnych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje działalności gospodarczej, a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2018 r. poz. 450, 650 i 723) w sprawach własnych dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jak wynika z informacji odpowiadającej odpisowi pełnemu dostępnej w Centralnej Informacji KRS Stowarzyszenie nie posiada statusu organizacji pożytku publicznego, a także nie występuje w sprawie własnej w tym postępowaniu.
Analiza wniosku PPPr prowadzi do konkluzji, że Stowarzyszenie nie spełnia przesłanek do zastosowania prawa pomocy w jakimkolwiek zakresie: całkowitym ani częściowym. Jak wynika ze statutu (nadesłanego na wezwanie) Stowarzyszenie może pozyskiwać środki m.in. ze składek członkowskich, darowizn, dotacji, subwencji, zbiórek, z działalności gospodarczej, a posiadany majątek przeznaczony jest na realizację celów Stowarzyszenia oraz na pokrycie niezbędnych kosztów. Zatem uprawniony jest wniosek, że Stowarzyszenie posiada potencjalnie liczne źródła finansowania i ma ono możliwości uzyskiwania środków finansowych na prowadzenie swojej działalności statutowej, w zakres który wchodzić mogą sprawy sądowe, które co do zasady wymagają uiszczania opłat i czynienia wydatków, zaś jego członkowie przystępując do aktywnej realizacji celów z powołaniem się na nie w postępowaniu sądowoadministracynym, muszą liczyć się z obowiązkiem ponoszenia tychże kosztów i uwzględnić, a w dalszej kolejności przeznaczyć na ten cel odpowiednie środki pieniężne, a przy ich braku nawet podejmować działania celem ich uzyskania. Z wniosku nie wynika, żeby istniała jakakolwiek obiektywna przeszkoda uniemożliwiająca zgromadzenie koniecznych środków; składki członkowskie są obowiązkowe, a nie dobrowolne jak wyjaśniono w piśmie Stowarzyszenia z dnia 5 marca 2018 r. Brak ich uiszczania skutkuje zgodnie z § 12 przedłożonego do akt statutu, skreśleniem z listy członków. Stowarzyszenie nie wyjaśniło, co jest przyczyną jego bierności i braku poszukiwań źródeł finansowania swoich celów. Pomimo, że Stowarzyszenie jest organizacją non profit nie podlega zwolnieniu od obowiązku zapewnienia środków na prowadzenie działalności statutowej. Skoro Stowarzyszenie samo pozbawia się zdobywania środków finansowych na prowadzenie działań statutowych, w takiej sytuacji stanowi to o braku przesłanek do przyznania prawa pomocy. Chcąc bowiem uzyskać prawo pomocy Stowarzyszenie powinno było chociaż wykazać, że podjęło działania niezbędne do wygospodarowania środków na prowadzony spór sądowy, ale nie przyniosły one zamierzonego rezultatu. Tymczasem Stowarzyszenie nie wykazało tego rodzaju działań.
W związku z powyższym na podstawie art. 246 § 2 pkt 1 P.p.s.a. w zw. z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji postanowienia.