Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Stanisław Śliwa po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2016 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu G. R. od postanowienia referendarza sądowego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 9 czerwca 2016 r., sygn. akt II SA/Rz 496/16 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego w sprawie ze skargi G. R. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie zobowiązania do udostępnienia nieruchomości - postanawia - utrzymać w mocy postanowienie referendarza sądowego z dnia 9 czerwca 2016 r.
Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2016 r. referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie odmówił przyznania skarżącemu G. R. prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia radcy prawnego. Przyczyną, dla której podjęto takie rozstrzygnięcie było stwierdzenie braku należytej współpracy w celu rzetelnego wyjaśnienia faktycznej sytuacji finansowej strony. Wnioskodawca udzielił bowiem jedynie cząstkowej odpowiedzi na skierowane do niego wezwanie dotyczące uzupełnienia danych złożonego żądania. W szczególności podkreślone zostało, że wprawdzie sytuacja materialna strony od czasu złożenia wniosku pogorszyła się, bowiem pozostaje ona na zwolnieniu lekarskim, przez co uzyskuje niższe niż dotychczas świadczenie (wcześniej była to kwota 1450 zł, obecnie 529,42 zł) jednak należało również uwzględnić to, że posiada ona trzy nieruchomości. Nie wskazała zaś sposobu ich wykorzystania, a zatem nie można wykluczyć, że przynoszą bądź mogłyby przynieść dochód.
W ustawowym siedmiodniowym terminie G. R. wniósł sprzeciw wobec powyższego postanowienia, nie uzasadniając go w jakikolwiek sposób.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W świetle art. 259 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718), zwanej dalej "P.p.s.a.", od postanowień referendarza sądowego przysługuje środek zaskarżenia w postaci sprzeciwu, który wnosi się w terminie siedmiu dni od daty doręczenia takiego orzeczenia. Rozpoznając sprzeciw sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego zmienia albo utrzymuje w mocy (art. 260 § 1, § 3 P.p.s.a.).
Po dokonaniu analizy sprzeciwu i obowiązujących w przedmiocie prawa pomocy regulacji Sąd doszedł do przekonania, że zakwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a zatem brak jest podstaw do jego zmiany. Jak bowiem wynika z jego uzasadnienia, odmowa przyznania prawa pomocy była uzasadniona częściową biernością strony wnoszącej o wsparcie. Nie odpowiedziała ona mianowicie na szczegółowe wezwanie dotyczące danych obrazujących jej kondycję finansową. Referendarz sądowy podkreślił głównie fakt, że wnioskodawca nie podał informacji na temat sposobu wykorzystania trzech nieruchomości, a zatem przecież nie można wykluczyć, że przynoszą one jakiś dochód.
Z powyższą argumentacją należy się zgodzić w kontekście wyjątkowości instytucji prawa pomocy, przeznaczonej dla osób o trudnej sytuacji materialnej, która jednakże nie budzi jakichkolwiek wątpliwości. Podkreślenia wymaga bowiem, że finansowanie prawa pomocy odbywa się ze środków publicznych, a co z tym związane, okoliczności jego przyznania muszą być jasne. Dlatego też orzecznictwo sądowe wypracowało stanowisko, że nawet niepełna odpowiedź strony na skierowane do niej wezwanie z art. 255 P.p.s.a. jest wystarczająca podstawą odmowy uwzględnienia jej żądania (por np. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27.07.2011 r. II OZ 650/11, publ.: http://orzeczenia.nsa.gov.pl). Na poglądy takie zwrócił zresztą uwagę referendarz sądowy. Zasadność podjętej przez niego decyzji potwierdza okoliczność, że także w sprzeciwie wnioskodawca nie uzupełnił żądanych od niego danych. ograniczając się faktycznie tylko do złożenia środka zaskarżenia, bez jakiejkolwiek argumentacji w tym zakresie.
Należy też podkreślić, że najszerszy wymiar prawa pomocy odnosi się do osób w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Tymczasem skarżący nie utracił zupełnie dochodu, a tylko uległ on zmniejszeniu, a pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym matka nadal dysponuje pobieraną rentą rodzinną. Osoby posiadające zaś pewne środki finansowe obowiązane są do partycypacji w kosztach postępowania z ich udziałem. Kwestia zaś posiadania wykształcenia prawniczego nie stanowi ustawowej przesłanki przyznania prawa pomocy. Słusznie też referendarz sądowy podniósł, że udział zawodowego pełnomocnika na obecnym etapie postępowania nie jest, zgodnie z unormowaniami P.p.s.a., konieczny.
Z podanych powodów utrzymano w mocy postanowienie referendarza sadowego z dnia 9 czerwca 2016 r., orzekając w tym zakresie na podstawie art. 259 § 1 w zw. z art. 260 P.p.s.a.