Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Szczecinie Bożena Gonzalez Perea po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Gminy Bierzwnik o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi tej Gminy na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 7 września 2016 r. nr P.1.4131.209.2016.K w przedmiocie stwierdzenia nieważności zarządzenia w sprawie odwołania ze stanowiska Dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury w Bierzwniku oraz Gminnej Biblioteki Publicznej w Bierzwniku p o s t a n a w i a odmówić ustanowienia radcy prawnego
Gmina wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia [...] stwierdzające nieważność zarządzenia nr [...] Wójta Gminy z dnia [...] r. w sprawie odwołania B.I. ze stanowiska Dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury oraz Gminnej Biblioteki.
W skardze zawarty został wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie radcy prawnego lub adwokata z urzędu z uwagi na skomplikowany charakter sprawy i brak w budżecie Gminy środków na zatrudnienie pełnomocnika w przedmiotowej sprawie.
We wniosku o przyznanie prawa pomocy złożonym na urzędowym formularzu PPPr Wójt Gminy zaznaczył, że wnosi o ustanowienie radcy prawnego. W oświadczeniu o majątku i dochodach Gminy podał, że wartość środków trwałych wnioskodawcy wynosi [...] zł, wartość zysku za ostatni rok obrotowy wynosi [...] zł, a na dwóch rachunkach bankowych Gminy znajduje się kwota [..] zł. Dodatkowo z wniosku wynika, że Gmina zaciągnęła kredyt w kwocie [...] zł, jej dochody na dzień [..] r. wynosiły [...] zł, a wydatki [..] zł.
Stosownie do art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.) strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Odstępstwo od tej generalnej zasady stanowi art. 246 § 2 pkt 2 zgodnie z którym osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, może być przyznane na jej wniosek prawo pomocy w zakresie częściowym, gdy osoba ta wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy przeznaczona jest wyłącznie dla podmiotów, które w żaden sposób nie są w stanie partycypować w kosztach postępowania sądowoadministracyjnego. Jest to bowiem forma dofinansowania z budżetu państwa i stosowana powinna być wyłącznie w sytuacji, gdy zdobycie środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zasadą zaś, stosowanie do art. 199 p.p.s.a., jest obowiązek ponoszenia kosztów postępowania przez wnoszącego skargę. Zatem podejmując decyzję o wszczęciu postępowania sądowego strona skarżąca powinna rozważyć czy jest w stanie ponieść koszty takiego postępowania.
W niniejszej sprawie wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie radcy prawnego złożyła Gmina reprezentowana przez Wójta, wskazując, iż nie ma zaplanowanych w budżecie środków na zatrudnienie pełnomocnika w sprawie. Z wniosku wynika jednak, że Gmina posiada środki na pokrycie kosztów wynagrodzenia i wydatków pełnomocnika. Stan środków na dwóch rachunkach bankowych Gminy wynosił na dzień [...] zł. Gmina posiada także znaczny majątek. Podkreślić należy, że wnosząc skargę na rozstrzygniecie nadzorcze Wojewody Gmina powinna była zabezpieczyć odpowiednie środki na prowadzenie postępowania sądowego. Nie podjęcie takich działań świadczy o niewystarczającym dbaniu o własne interesy. Skarb Państwa, z którego środków pokrywany jest koszt udzielonej pomocy prawnej, nie może finansować Gminy w związku z jej zaniedbaniami. Prawo pomocy jest bowiem, jak wskazano już wyżej, szczególną formą wsparcia dla osób, które rzeczywiście w żaden sposób nie są w stanie ponieść kosztów postępowania sądowego. Zaś sytuacja finansowa Gminy w żaden sposób nie pozwala na uznanie jej za podmiot nie będący w stanie ponieść kosztów zastępstwa procesowego z posiadanych środków.
Gmina będąca podmiotem wykonującym zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, powinna liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów związanych z jej udziałem w postępowaniu przed sądami i przewidzieć w budżecie środki na ten cel. Brak takich środków nie stanowi podstawy do przyznania prawa pomocy, które jest formą pomocy finansowanej z budżetu państwa. W niniejszej sprawie Gmina z mocy art. 100 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.) jest zwolniona z obowiązku ponoszenia opłat sądowych. Brak jest podstaw do przyznania jej także pełnomocnika z urzędu, skoro dysponuje wystarczającymi środkami budżetowymi (por. postanowienie NSA z dnia 10 kwietnia 2013 r. sygn. akt II OZ 263/13, Lex nr 1310512, postanowienie NSA z dnia 13 listopada 2013 r. sygn. akt II GZ 648/13, Lex nr 1399318). Ponadto, zakwestionowane przez organ nadzoru zarządzenie Wójta Gminy zostało wydane w dniu [...] r. więc organ ten winien liczyć się z ewentualnymi kosztami postępowania sądowego w tej sprawie i w tym celu zgłosić propozycję zmian w budżecie gminy, do czego posiada wyłączną kompetencję (art. 60 ust. 2 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym).
Z powyższych względów, na podstawie art. 246 § 2, art. 254 § 1 i art. 258 § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w postanowieniu.