Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Iwona Maciejuk po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku G. Ś. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego lub adwokata w sprawie ze skargi G. Ś. - przedstawiciela ustawowego małoletniej A. Ś. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku postanawia 1. oddalić wniosek w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych, 2. przyznać A. Ś. prawo pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego, 3. zwrócić się do Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. o wyznaczenie radcy prawnego dla A. Ś. reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego G. Ś., 4. odmówić ustanowienia adwokata
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 listopada 2008 r. oddalił skargę G. Ś. - przedstawiciela ustawowego małoletniej A. Ś. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lipca 2008 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku.
W sprawie tej skarżąca wniosła o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego lub adwokata.
Zgodnie z art. 239 pkt 1 lit. e ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej również ppsa, strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, a do takich należy wymieniona sprawa, nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych. Koszty sądowe obejmują zarówno opłaty sądowe (wpis i opłatę kancelaryjną) jak i zwrot wydatków (art. 211 w zw. z art. 212 § 1 powołanej ustawy). Na mocy powołanego przepisu skarżąca z mocy prawa zwolniona jest w niniejszej sprawie od ponoszenia kosztów sądowych w toku całego postępowania, a zatem zarówno przed sądem pierwszej instancji - Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie, jak i sądem drugiej instancji - Naczelnym Sądem Administracyjnym. W związku z tym, wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych nie podlega ocenie w odniesieniu do przesłanek określonych w ustawie i winien być oddalony.
Z tego względu, na podstawie art. 254 § 1, art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 w zw. z art. 239 pkt 1 lit. e ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono, jak w punkcie 1 postanowienia.
Odnosząc się do wniosku o ustanowienie radcy prawnego z urzędu wskazać należy, iż zgodnie z art. 262 powołanej wyżej ustawy przepisy o przyznaniu prawa pomocy, w zakresie dotyczącym zastępstwa prawnego na zasadach prawa pomocy, mają odpowiednie zastosowanie do stron korzystających z ustawowego zwolnienia od obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Prawo pomocy w zakresie częściowym, obejmującym między innymi tylko ustanowienie radcy prawnego lub adwokata, przysługuje osobie fizycznej, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 i art. 245 § 3 ppsa).
We wniosku o przyznanie prawa pomocy wnioskodawczyni podała, że jest osobą niepełnosprawną i niezdolną do pracy. We wspólnym gospodarstwie domowym pozostaje z małoletnią córką. Wskazała, że na stały miesięczny dochód w łącznej wysokości 531,74 zł składa się zasiłek stały, zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek rodzinny na córkę i dodatek dla matki samotnie wychowującej dziecko.
Instytucja prawa pomocy stanowi realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu. Prawo to powinno być przyznawane wówczas, gdy strona jest w bardzo trudnej sytuacji materialnej, a odmowa przyznania prawa pomocy uniemożliwiałaby dostęp do sądu. Przez prawo do sądu należy przy tym rozumieć nie tylko prawo samego dostępu do sądu, tj. uruchomienia postępowania przed sądem ale również prawo do korzystania z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, zwłaszcza, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym przy wnoszeniu środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w pierwszej instancji obowiązuje przymus adwokacko-radcowski.
Z wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że sytuacja materialna strony jest niezwykle trudna i nie pozwala na ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z wyboru. Dochód w przeliczeniu na jedną osobę w rodzinie wynosi jedynie 265,87 zł miesięcznie. Z nadesłanej kopii orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wynika, że wnioskodawczyni wymaga zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, co z pewnością wiąże się z wydatkami finansowymi.
Strona wykazała, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Z tego względu, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 254 § 1 oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w pkt. 2 i pkt. 3 postanowienia.
Jednocześnie, w związku z tym, że stronie przyznano w niniejszej sprawie prawo pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego, brak jest podstaw, aby dodatkowo przyznać prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.
Z tego względu, na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 254
§ 1 oraz art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w pkt. 4 postanowienia.