Wiesław Jakubiec - referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym we Wrocławiu po rozpoznaniu w dniu 11 październik 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku G. R. o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi na decyzję Wojewody D. z dnia .... w przedmiocie zwrotu części nieruchomości i odmowy zwrotu pozostałych oraz zobowiązania skarżącej do zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy.
We wniosku złożonym w dniu 27 lipca 2010 r. na urzędowym formularzu skarżąca wystąpiła o przyznanie jej prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata wskazując w uzasadnieniu, iż samotnie prowadzi gospodarstwo domowe i utrzymuje się ze świadczenia rentowego w wysokości 1.641, 50 zł. Dodała, że posiada mieszkanie o pow. 60, 50 m2 i nieruchomość rolną o pow. 0, 4342 ha.
Wezwanie Sądu o sprecyzowanie i udokumentowanie przez skarżącą swojej sytuacji finansowej i majątkowej (doręczone w dniu 10 września 2010 r.) zostało pozostawione bez odpowiedzi.
Prawo pomocy w zakresie częściowym może być przyznane, gdy wnioskodawca wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnym - zwanej dalej u.p.s.a. (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.)).
W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie dopełniła ww. obowiązku. Wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien być sporządzony w sposób rzetelny, powinny znaleźć się w nim wszelkie informacje niezbędne do oceny sytuacji majątkowej wnioskodawczyni i okoliczności te -na żądanie Sądu- winny być należycie udokumentowane (art. 255 u.p.s.a.). W niniejszej sprawie wnioskodawczyni- mimo wezwania- nie wyjaśniła i nie udokumentowała wielu istotnych okoliczności, które mogą kształtować jej sytuację finansową, np. nie przedłożyła dokumentu potwierdzającego wysokość dochodu; nie wyjaśniła czy korzysta ze wsparcia finansowego osób trzecich lub z Pomocy Społecznej; nie przedłożyła wyciągów z posiadanych rachunków; nie określiła wartości posiadanych przez siebie ruchomości i nieruchomości; nie wskazała z jakiego źródła czerpał środki na pokrycie wpisu sądowego od skargi w wysokości 1.328 zł oraz na pokrycie wynagrodzenia osoby, która sporządza jej pisma procesowe i dlaczego z tego samego źródła nie może pokryć wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika; nie wyjaśniła także dlaczego nie zbywa posiadanej nieruchomości rolnej; nie przedłożyła deklaracji podatkowej za 2009 r., a nadto- nie określił i nie udokumentował wysokości swoich niezbędnych miesięcznych wydatków.
Prawa pomocy jest instytucją wyjątkową i w przypadku ubogiego społeczeństwa, jakim jest społeczeństwo polskie, prawo to powinno być udzielane przede wszystkim osobom bezrobotnym, bez źródeł stałego dochodu i bez majątku oraz pozbawionych (obiektywnie) możliwości uzyskania środków na ten cel z jakichkolwiek źródeł. Podkreślić należy, iż koszty sądowe należy traktować jako wydatki bieżące w budżecie rodziny, które powinny być zaspokajane na równi z innymi podstawowymi wydatkami. Do oceny możliwości uiszczenia przez skarżącą kosztów postępowania nie jest istotne źródło, z którego czerpie ona środki na koszty swego utrzymania (może to być m.in. wsparcie finansowe najbliższej rodziny czy pożyczka od osób trzecich), w szczególności, jeśli weźmie się pod uwagę , iż skarżąca uiściła wpis sądowy w wysokości 1.328 zł a w podobnej wysokości kształtować się powinno wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika.
Podkreślić należy, iż ustanowienie stronie w toku postępowania przed sądem administracyjnym I instancji pełnomocnika z urzędu powinno mieć charakter zupełnie wyjątkowy, bowiem sąd ten obowiązany jest czuwać nad tym by stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego udzielać potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań (art. 6 u.p.s.a.). Skarga dla Sądu ma wyłącznie walor niewiążącej informacji o wadliwości aktu czy działania (zaniechania) organu, bowiem Sąd z urzędu zobowiązany jest do wzięcia pod uwagę wszelkich naruszeń prawa jakie stwierdzi badając daną sprawę. Sąd także ocenia czy organy administracyjne zastosowały wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i zarzutów podniesionych w skardze (art. 134 u.p.s.a.). Wskazane uregulowania gwarantują, że niezależnie od błędnie lub nieudolnie formułowanych przez skarżącą zarzutów czy braku jej zaangażowania w postępowanie sądowoadministracyjne (skarżąca nie ma obowiązku uczestniczenia w posiedzeniach Sądu) akt będący przedmiotem zaskarżenia zostanie wszechstronnie przez Sąd zbadane pod względem jego zgodności z prawem (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 stycznia 2005 r., sygn. akt OZ 1134/04).
W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 245 § 3 w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 u.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.