Starszy Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 20 września 2018r. na posiedzeniu niejawnym wniosku E. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na bezczynność Prokuratora Rejonowego w O. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej p o s t a n a w i a zwolnić skarżącego od kosztów sądowych.
W dniu 19 sierpnia 2018r. skarżący złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na bezczynność Komendanta Policji w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.
Strona domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na bardzo niskie dochody, a co za tym idzie - brak wystarczających środków, koniecznych do uiszczenia kosztów sądowych. Skarżący wskazuje, iż prowadzi gospodarstwo domowe samotnie, nie pracuje, nie ma żadnych świadczeń emerytalno - rentowych, a utrzymuje się jedynie z pomocy MOPS w formie zasiłku stałego oraz pielęgnacyjnego w łącznej w wysokości [...] zł. Jest inwalidą I grupy.
Zdaniem orzekającego, wniosek strony skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samotnie. Utrzymuje się z zasiłku stałego z MOPS w O. w wysokości [...] zł oraz zasiłku pielęgnacyjnego [...] zł. Jako koszty utrzymania wskazuje - opłata za czynsz [...] zł , media, prąd i gaz - [...] zł, [...] zł. ( dane również znane orzekającemu na podstawie akt sprawy II SAB/Kr [...] ). Brakuje mu środków na wykupienie leków.
Z akt sprawy wynika, iż skarżący nie posiada żadnych nieruchomości na własność. Strona nie wykazuje we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie orzekającego, skarżący wykazał skutecznie, iż w obecnej sytuacji majątkowej, biorąc pod uwagę wysokość stałych miesięcznych dochodów w kwocie [...]zł otrzymywanych w ramach pomocy socjalnej z MOPS, oświadczone koszty utrzymania , brak pracy i jakichkolwiek dochodów ze stałych źródeł, brak oszczędności, inwalidztwo I grupy - nie jest on w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie. W związku z powyższym, zwolnienie strony od konieczności uiszczenia kosztów sądowych uznano za uzasadnione.
Należy podkreślić, iż celem instytucji prawa pomocy jest umożliwienie skorzystania z drogi sądowej osobom o znikomych dochodach, znajdujących się na skraju ubóstwa, wobec których konieczność poniesienia kosztów sądowych czy kosztów ustanowienia pełnomocnika mogłaby spowodować uszczerbek w koniecznym utrzymaniu. Skarżący do takich osób należy. Dlatego przyznanie mu prawa pomocy w zakresie obejmującym zarówno zwolnienie od kosztów sądowych należy uznać za adekwatne do aktualnej sytuacji majątkowej skarżącego.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245 oraz art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ).