Referendarz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Renata Ranicka po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2016 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. M. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] w przedmiocie przewlekłego prowadzenia postępowania p o s t a n a w i a I) oddalić wniosek skarżącej M. M. o zwolnienie od kosztów sądowych II) ustanowić dla skarżącej M. M. adwokata, którego wyznacza Okręgowa Rada Adwokacka w K.
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek M. M. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata, w sprawie przewlekłego prowadzenia postępowania przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...].
We wniosku tym skarżąca oświadczył, iż prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe. Miesięczny dochód skarżącej z tytułu pobieranego świadczenia emerytalnego wynosi 1.284 zł. Syn skarżącej prowadzi własne gospodarstwo domowe z żoną i 4 dzieci. Pracuje dorywczo, synowa nie osiąga w miesiącu żadnego dochodu.
Skarżąca ma ustanowione prawo dożywocia ( pokój 21 m2). Dokłada się do rachunków za prąd ,ogrzewanie, wywóz nieczystości, gaz. Ponosi koszty zakupu niezbędnych lekarstw ( pismo z dnia 29 kwietnia 2016 dołączone do wniosku).
Stosownie do treści art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi,( Dz. U. nr 153, poz.1270) prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowaniu lub w jego toku. Prawo to obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ( art. 244 § 1 cyt. ustawy). W myśl art. 245 § 1 powołanej ustawy, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. W przedmiotowej sprawie skarżąca wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
Udzielenie stronie prawa pomocy dotyczy wyłącznie osób na tyle ubogich, iż ich rzeczywiste zdolności płatnicze uniemożliwiają wywiązanie się z obowiązku partycypowania w kosztach postępowania sądowo - administracyjnego. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to, sprowadzać się powinno do przypadków, w których zdobycie środków na sfinansowanie jej udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Dlatego może być stosowane tylko w tych przypadkach, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli. Z ich bowiem środków pieniężnych pochodzą dochody budżetu państwa, z którego pokrywane są koszty postępowania sądowego w razie zwalniania strony od obowiązku ich ponoszenia.
Należy też zwrócić uwagę czym jest instytucja prawa pomocy. Prawo pomocy to inaczej prawo ubogich. Instytucja ta ma charakter wyjątkowy co oznacza, że może być stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną ( do takich osób zalicza się bezrobotnych, osoby pozbawione środków do życia), bądź gdy środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko niezbędne potrzeby egzystencjonalne ( vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2005 r. I GZ 107/05, niepubl.). Z kolei przez uszczerbek dla siebie, bądź rodziny należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych ( vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2005 r. sygn. akt FZ 794/04, niepubl.).
W przedmiotowej sprawie skarżąca wykazał, iż posiada stały miesięczny dochód w postaci świadczenia emerytalnego, bez obciążeń. Gospodarstwo domowe prowadzi sama. Dokłada się do kosztów utrzymania domu.
Zgodnie z treścią art. 246 § 1 pkt 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakikolwiek kosztów postepowania. Orzekający uznał, iż skarżąca nie spełnia przesłanki określone w § 1 powołanego wyżej przepisu. Posiada stały miesięczny dochód, którego wysokość pozwala na uiszczenie opłaty sądowej w wysokości 100 zł. Natomiast orzekający przychylił się do wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, uznając, iż ustanowienie przez skarżącą pełnomocnika z wyboru mogłoby doprowadzić do uszczerbku w jej utrzymaniu koniecznym.
Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 243 § 1, art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ).