W przypadku bezczynności organu, skarga na brak działania organu jest dopuszczalna tylko w takich granicach, w jakich służy skarga do sądu administracyjnego na decyzje, postanowienia oraz akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.
W przedmiotowej sprawie skarżący T. W. wniósł do sądu skargę na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w powiecie oleskim, polegająca na uchylaniu się przez ten organ od przystąpienia do postępowania egzekucyjnego w sprawie wykonania nakazu uporządkowania terenu katastrofy budowlanej i zabezpieczenia części obiektu pozostałego po tej katastrofie, nałożonego na skarżącego i jego małżonkę, decyzją PINB w powiecie oleskim z dnia 31 marca 2014 r., znak [...].
W związku z powyższym zauważyć należy, iż stronami w postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest wierzyciel określony w art. 1a pkt 13 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r., poz. 1619 ze zm., zwanej dalej u.p.e.a.), organ egzekucyjny - art. 1a pkt 7 ww. ustawy oraz zobowiązany - art. 1a pkt 20 ww. ustawy. W przypadku, gdy obowiązki wynikają z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, funkcję wierzyciela pełnią właściwe do orzekania organy pierwszej instancji. Zgodnie z art. 5 u.p.e.a. uprawnionym do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków określonych w art. 2 jest w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego - właściwy do orzekania organ pierwszej instancji. W przedmiotowej sprawie jest to PINB w powiecie oleskim. Działania wierzyciela w rozumieniu ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji mają na celu realizację interesu ogólnego, a nie jednostkowego interesu wierzyciela. Wierzyciel w rozumieniu ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji pełni jedynie procesową funkcję wierzyciela i nie rozporządza przedmiotem postępowania, dlatego ciąży na nim powinność doprowadzenia do wszczęcia egzekucji, w sytuacji uchylania się przez zobowiązanego od wykonania obowiązku. Stosownie bowiem do art. 6 § 1 u.p.e.a. w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Natomiast w myśl art. 6 § 1a na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności, o których mowa w § 1, służy skarga podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku. Postanowienie w sprawie skargi wydaje organ wyższego stopnia. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie.
W orzecznictwie sądowoadministracyjnym przyjmuje się jednolicie, że podmioty wymienione w art. 6 § 1a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie są stronami postępowania egzekucyjnego i na mocy wymienionego przepisu służy im wyłącznie uprawnienie, w przypadku bezczynności wierzyciela, do wniesienia skargi do organu wyższego stopnia i tylko w tym wąskim zakresie podmioty te uczestniczą w postępowaniu obejmującym bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności nakierowanych na wyegzekwowanie od zobowiązanego nałożonego tytułem wykonawczym obowiązku (por. postanowienie NSA z dnia 15 maja 2014 r., sygn. akt II OSK 3104/13, wyrok NSA z dnia 23 maja 2014 r., sygn. akt II OSK 2655/12, postanowienie WSA w Bydgoszczy z dnia 4 grudnia 2013 r., sygn. akt II SAB/Bd 235/13 - dostępne na stronie internetowej Centralnej Bazy Orzeczeń Sądów Administracyjnych (CBOSA) www.orzeczeniansa.gov.pl.). Podkreśla się również, że podmiotem, którego interes prawny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku, może być strona postępowania administracyjnego jurysdykcyjnego, w którym został ustalony obowiązek, niebędąca jednak zobowiązanym (tak J.P.Tarno, monografia WKP 2012, Skarga na bezczynność wierzyciela, [w:] Doradca podatkowy w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych).
W świetle powołanego art. 6 § 1a u.p.e.a. i zgodnie z art. 3 § 2 pkt 3 i 8 P.p.s.a., w myśl których skarga na bezczynność organu w postępowaniu egzekucyjnym może dotyczyć pozostawania przez organ w bezczynności w wydawaniu postanowień, na które służą zażalenia, tylko podmiotom wymienionym w art. 6 § 1a u.p.e.a. (tj. podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku) może służyć skarga na bezczynność w przypadku nierozpoznania ich skargi przez organ wyższego stopnia (tutaj WINB) bądź nierozpoznanie zażalenia na wydane postanowienie odmawiające uwzględnienie skargi. Tym samym niedopuszczalna jest skarga do sądu administracyjnego na bezczynność organu polegająca na niepodejmowaniu czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych wobec niewykonania obowiązku wynikającego z tytułu wykonawczego, wniesioną przez osobę zobowiązaną.
Reasumując, w stanie faktycznym i prawnym niniejszej sprawy skarżący T. W., jako osoba zobowiązana do wykonania obowiązków wynikających z decyzji PINB w powiecie oleskim z dnia 31 marca 2014 r., nie ma legitymacji procesowej do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na bezczynność organu w postępowaniu egzekucyjnym.
Z tych też względów, na mocy art. 58 § 1 pkt 6 P.p.s.a., skargę, jako niedopuszczalną, należało odrzucić. Orzeczenie o kosztach, zawarte w punkcie 2 sentencji postanowienia, uzasadnia przepis art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a.