Bezczynność organu gminy w zakresie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) bądź radnego nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tomasz Świstak po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 marca 2017 r. sprawy ze skargi G. D. na bezczynność Rady Miasta w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu burmistrza; postanawia: odrzucić skargę. /-/ T. Świstak
Pismem z dnia 21 grudnia 2016 r. G. D. wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu ze skargą na bezczynność Rady Miasta polegającą na niepodjęciu uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu Burmistrza Miasta i Gminy W..
Skarżący zarzucił Radzie Miasta naruszenie § 38 Statutu Miasta i Gminy W. (Uchwała Nr [...] Rady Miasta z dnia [...] 2011 r.; dalej: Statut) poprzez błędne niepodjęcie uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu burmistrza, gdy tymczasem zgodnie z powołanym przepisem, Rada jest zobligowana do zajęcia merytorycznego stanowiska w przedmiocie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu burmistrza w formie uchwały oraz naruszenie art. 492 § 2 Kodeksu wyborczego w zw. z art. 492 § 1 pkt 5 Kodeksu wyborczego w zw. z art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584 ze zm. dalej: u.o.dz.g.) w zw. z art. 2 pkt 6 u.o.dz.g. poprzez błędne niestwierdzenie uchwałą Rady Miejskiej wygaśnięcia mandatu burmistrza prowadzącego działalność gospodarczą, gdy tymczasem prowadzenie działalności gospodarczej przez burmistrza powoduje z mocy prawa skutek prawny w postaci wygaśnięcia mandatu a uchwała stwierdzająca wygaśnięcie mandatu przez Radę stanowi jedynie akt o charakterze deklaratoryjnym, który Rada ma obowiązek podjąć.
Zgłaszając powyższe zarzuty skarżący wniósł o zobowiązanie Rady Miasta do podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięciu mandatu Burmistrza T. K.,
W uzasadnieniu skargi G. D. wskazał, iż naruszenie jego interesu prawnego przez bezczynność organu polega na tym, że odmawiając podjęcia uchwały, Rada Miasta uniemożliwiła mu wykonywanie mandatu radnego. Dalej skarżący wskazał, iż skoro jest członkiem kolegialnego organu, jakim jest Rada Miejska, to jak słusznie wskazuje § 56 ust. 1 Statutu - jego prawem i obowiązkiem jest aktywny udział w pracach Rady, a jednym z takich przejawów aktywnego udziału jest głosowanie na sesjach. Nadto wskazał, że zgodnie z § 56 ust. statutu rolą radnego jest bycie przedstawicielem swoich wyborców w Radzie Miasta i działanie w ich interesie, tymczasem w przypadku takiej działalności rady, która w sytuacji wystąpienia przesłanek prawem przewidzianych, obligujących ją do podjęcia takiej uchwały nie tylko nie stwierdza wygaśnięcia mandatu Burmistrza, ale również pomimo formalnego głosowania na nadzwyczajnej sesji w ogóle nie podejmuje merytorycznego stanowiska w tej sprawie, działalność radnego ma jedynie charakter iluzoryczny. Mimo bowiem, iż głosowanie formalnie się odbyło, to w praktyce - należy je uznać za niebyłe, gdyż jego skutkiem nie jest żadna uchwała.
Nadto skarżący wskazał, iż bezczynność Rady w przedmiocie wygaśnięcia mandatu Burmistrza narusza również interes prawny radnego. Jako reprezentant wyborców (§ 56 ust. 2 Statutu), mógłby bowiem wystosować pismo do organu nadzoru - Wojewody, zwracające uwagę na fakt, iż podjęta uchwała jest niezgodna z prawem. Wówczas możliwy byłby demokratyczny, rzeczywisty nadzór nad działalnością organów samorządu gminnego. Obecnie - jak wskazano powyżej, zarówno sprawowanie mandatu radnego, jak i nadzór nad działalnością organów jest jedynie iluzoryczna, bowiem Rada podejmuje decyzje w formie uchwał tylko wtedy, gdy uzna to za wygodne.