Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie Agata Kosowska-Dudzik po rozpoznaniu w dniu 3 grudnia 2014 roku w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym wniosku J. P. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie z jego skargi na bezczynność Wojewody [...] w przedmiocie nierozpoznania wniosków - postanawia - odmówić przyznania prawa pomocy.
J. P. wezwany został do uiszczenia kwoty 100 zł tytułem wpisu od swej skargi na bezczynność Wojewody [...] w przedmiocie nierozpoznania wniosków. W odpowiedzi złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Z wniosku tego oraz z dodatkowych, przedstawionych na wezwanie, danych wynika, że strona ma 65 lat i prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, mieszkając w domu o powierzchni 210 m.kw. Cierpi na różnego rodzaju schorzenia, dlatego pozostaje w stałym leczeniu. Jego dochód to 1798,24 zł netto otrzymywany tytułem emerytury. Prowadzi gospodarstwo rolne, z którym związane są roczne wydatki w kwocie ok. 2875 zł. W związku z posiadaniem nieruchomości rolnej uzyskuje dopłaty ze środków Unii Europejskiej, których roczna wysokość to 1690 zł. Comiesięczne wydatki strony to: 1100 zł - żywność, odzież, 100 zł - leczenie, 200 zł - utrzymanie budynku mieszkalnego i budynków gospodarczych wraz z ich ubezpieczeniem, 30 zł - ubezpieczenie na życie, 100 zł - prąd, 50 zł - gaz, 64 zł - telefon, 35 zł - prasa, 6 zł - wywóz śmieci, 20 zł - "kościół", 50 zł - koszenie trawy, konserwacja bram i ogrodzenia, 25 zł - podatek od nieruchomości, 200 zł - koszt utrzymania samochodu.
Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:
żądanie J. P. nie podlega uwzględnieniu w jakiejkolwiek części. Jako dotyczące zwolnienia od kosztów sądowych mieści się ono w tzw. częściowym prawie pomocy, które zgodnie z art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a.", obejmuje m. in. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków. Przesłanką udzielenia stronie wsparcia w takich granicach jest niemożność poniesienia pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, a ustanawia ją art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Przepis ten w sposób jednoznaczny wskazuje, że wykazanie, iż strona znajduje się w sytuacji uzasadniającej uwzględnienie jej żądania spoczywa właśnie na niej. Oznacza to, że to wnioskujący o pomoc ze środków publicznych obowiązany jest do przedstawienia pełnego oświadczenia o swoim stanie rodzinnym, majątkowym i dochodach, które wskazywałoby na zasadność udzielenia wsparcia, o które się ubiega.
W ocenie rozpoznającej niniejszy wniosek, J. P. nie wykazał, że sytuacja, w której się znajduje odpowiada ustawowej przesłance prawa pomocy, wymienionej w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Z przepisu tego wynika, że prawo pomocy może zostać udzielone osobie, która nie posiada dostatecznej ilości środków pieniężnych na realizację swoich praw przed sądem tzn. takiej, która po poczynieniu oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny, nie jest już w stanie wygospodarować jakiejkolwiek kwoty na pokrycie kosztów zainicjowanego jej skargą postępowania. Należy bowiem mieć na uwadze, że instytucja prawa pomocy to wyjątek od zasady, że strony postępowania ponoszą jego koszty związane ze swoim w nim udziałem, którą wyraża art. 199 P.p.s.a. Każdy więc, kto posiada jakiekolwiek dochody powinien zasadniczo partycypować w kosztach postępowania, w którym uczestniczy. Trzeba także podkreślić, że art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. nawiązuje do wydatków decydujących o egzystencji człowieka i tylko tego rodzaju wydatki mogą być brane pod uwagę przy rozstrzyganiu w przedmiocie wniosku strony o prawo pomocy. Środki pieniężne przeznaczane zatem na zaspokojenie innych potrzeb, a więc tych nie związanych bezpośrednio z koniecznym utrzymaniem własnym i rodziny nie mogą przesądzić o zasadności żądania wnioskodawcy. Spośród wskazanych przez skarżącego comiesięcznych wydatków, z pewnością tych na telefon, prasę, "kościół" i utrzymanie samochodu nie sposób zaliczyć do niezbędnych do koniecznego utrzymania w rozumieniu art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Trzeba też wskazać, że prowadzone przez skarżącego gospodarstwo rolne jest z pewnością dochodowe, skoro roczne wydatki z nim związane przekraczają wysokość uzyskiwanych dopłat w tym zakresie. Trudno zaś przyjąć, by skarżący stale dopłacał do takiego gospodarstwa.
W niniejszej sprawie podkreślenia wymaga również, że obecna wysokość kosztów sądowych, których uiszczenie spoczywa na skarżącym to 100 zł i jest to kwota wymagana od skarżącego tytułem wpisu od skargi. Jest to przy tym najniższa z przewidzianych przez prawodawcę opłat sądowych. Kolejne zaś najbardziej prawdopodobne koszty, których powinność uiszczenia może, lecz nie musi się w sprawie pojawić w przyszłości to 200 zł (opłata kancelaryjna za odpis orzeczenia wraz z uzasadnieniem w razie oddalenia skargi oraz wpis od skargi kasacyjnej).
Z tych wszystkich względów, a więc z powodu niewykazania przez stronę skarżącą, że nie jest w stanie wygospodarować środków finansowych na pokrycie kosztów postępowania sądowego odmówiono przyznania prawa pomocy. Podstawę powyższego stanowi art. 258 § 1, § 2 pkt 7 w zw. z art. 245 § 3 i art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a.