W sprzeciwie Z. S. podniósł, że Referendarz nie uwzględnił kosztów utrzymania domu, tj. środków czystości (140 zł miesięcznie), dziennego utrzymania małżonków i dwóch psów (1470 zł miesięcznie), opłat pocztowych (20 zł), opłat za komunikację (30 zł), kosztów awarii, opat konserwacyjnych, konieczności poczynienia oszczędności na okres grzewczy (1000 zł miesięcznie). W sprzeciwie wnioskodawca zrezygnował z ustanowienia adwokata z urzędu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje :
Sprzeciw nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 260 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302), dalej "Ppsa", rozpoznając sprzeciw od zarządzeń i postanowień referendarza sądowego, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone zarządzenie lub postanowienie zmienia albo utrzymuje w mocy. W sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie sprzeciwu od zarządzenia lub postanowienia referendarza sądowego wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu (§ 2).
Instytucja prawa pomocy ma na celu umożliwienie dochodzenia swoich praw przed sądem osobom o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swą sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym. W myśl art. 245 § 1-3 Ppsa prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie m.in. adwokata lub radcy prawnego. Z kolei prawo pomocy z zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części, albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków, lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata lub radcy prawnego.
Przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 1 i 2 Ppsa, zgodnie z którym przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym następuje w przypadku gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym sąd przyznaje, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest więc instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony postępowania. Z tego względu przesłanki zastosowania tej instytucji winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony postępowania z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania i wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest kryterium majątkowe. Sąd nie kieruje się w tym zakresie zasadami słuszności, lecz bada stan majątkowy i rodzinny wnioskodawcy.