Kraków, dnia 30 maja 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Janusz Bociąga po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi M. G. na Wójta Gminy w przedmiocie wymierzenia grzywny za niewykonanie wyroku WSA w Krakowie z dnia 12 lutego 2013 r. sygn. akt III SAB/Kr 67/12 postanawia: 1/ ustanowić dla M. G. adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka, 2/ oddalić wniosek o prawo pomocy w pozostałym zakresie.
M. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na Wójta Gminy w przedmiocie wymierzenia grzywny za niewykonanie wyroku WSA w Krakowie z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie III SAB/Kr 67/12.
Na rozprawie w dniu 11 marca 2014 r. skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w pełnym zakresie. W formularzu PPF podał, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i synem. Określając majątek swój i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym wskazał, że w jego skład wchodzi dom drewniany do kapitalnego remontu, mieszkanie o powierzchni 49,22 m2, nieruchomość rolna o powierzchni 2,30 ha, a do żony należy udział w innej nieruchomości rolnej wynoszący 30 arów. Nie posiadają zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Na miesięczne dochody gospodarstwa domowego składa się emerytura skarżącego w wysokości 929,81 zł oraz wynagrodzenie syna w wysokości 1181,38 zł. W sumie daje to łącznie kwotę 2111,19 zł. Przedstawiając strukturę miesięcznych wydatków skarżący podał, że na czynsz za mieszkanie przeznaczają 354,86 zł, na leki 100 zł, na gaz 142,15 zł, na prąd 105,26 zł, na telefon 54,88 zł, na wywóz śmieci 23 zł, na środki czystości 70-80 zł. W sumie wydatki związane z bieżącym utrzymaniem domu i wykupem lekarstw szacować należy na ok. 850 zł. Do tego dochodzi jeszcze konieczność opłacenia podatków.
Postanowieniem z dnia 4 kwietnia 2014 r. referendarz sądowy WSA w Krakowie oddalił wniosek skarżącego w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowił dla niego adwokata. W uzasadnieniu stwierdził, że wprawdzie M. G. nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, jednakże przy uwzględnieniu kosztów codziennego życia i potrzeb rodziny jego sytuacja finansowa uzasadnia ustanowienia adwokata, którego koszty przewyższają możliwości płatnicze skarżącego.
Od tego postanowienia sprzeciw wniósł M. G. domagając się jego zmiany i zwolnienia od kosztów sądowych. W uzasadnieniu odniósł się do realiów przedmiotowej sprawy i wyraził swoje niezadowolenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.- dalej powoływanej również jako P.p.s.a.), w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Przedmiotem postępowania po złożeniu sprzeciwu nie jest więc ocena postanowienia, czy też zarządzenia wydanego przez referendarza sądowego, lecz ponowne rozpoznanie wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie wnioskowanym przez skarżącego.
Stosownie do treści art. 243 § 1 P.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Prawo to obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 244 § 1 cyt. ustawy). W myśl art. 245 § 1 powołanej ustawy, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. W przedmiotowej sprawie skarżący wystąpił o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. W tym miejscu należy też zwrócić uwagę czym jest instytucja prawa pomocy. Prawo pomocy to inaczej prawo ubogich. Instytucja ta ma charakter wyjątkowy co oznacza, że może być stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną (do takich osób zalicza się bezrobotnych, osoby pozbawione środków do życia), bądź gdy środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko niezbędne potrzeby egzystencjonalne (vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2005 r. I GZ 107/05, niepubl.). Z kolei przez uszczerbek dla siebie, bądź rodziny należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych ( vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2005 r. sygn. akt FZ 794/04, niepubl.). Analiza przedstawionego stanu faktycznego wykazała, że sytuacja majątkowa skarżącego nie jest na tyle trudna, żeby nie mógł on ponieść kosztów postępowania sądowego. Przede wszystkim zaznaczyć należy, że jego rodzina uzyskuje stały miesięczny dochód, który kształtuje się na poziomie 2111,19 zł, a ponadto do skarżącego należy dom drewniany i nieruchomość rolna, a jego małżonka posiada wykazany udział spadkowy. Zgodzić się należy, że skarżący jest osobą niezamożną, jednak prawo pomocy powinno być udzielane przede wszystkim osobom bez źródeł stałego dochodu i bez majątku. Analizując zgromadzony w sprawie materiał dowodowy należy stwierdzić, że skarżący nie spełnia tych przesłanek w stopniu, który uzasadniałby przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Podkreślenia wymaga ponadto, że w postępowaniu wszczętym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy przesłanką badaną przez sąd jest przede wszystkim stan majątkowy wnioskodawcy, zaś wiek i jego stan zdrowia nie wpływają bezpośrednio na treść orzeczenia w tym przedmiocie.