Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2011r na posiedzeniu niejawnym wniosku P. R. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 sierpnia 2010r. Nr [...] w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy p o s t a n a w i a zwolnić skarżącego od kosztów sądowych.
W dniu 20 września 2010r. skarżący P. R., reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie swej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 sierpnia 2010r. wydaną w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy .
Skarżący domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych z uwagi na brak jakichkolwiek dochodów, na dowód czego przedkłada zaświadczenie Dyrektora Zakładu Karnego z dnia 17 stycznia 2011r. gdzie obecnie przebywa. Wskazuje, iż nie pracuje odpłatnie, nie posiada żadnego majątku. A zatem nie ma środków finansowych na uiszczenie kosztów sądowych.
Zdaniem orzekającego, wniosek skarżącego zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący aktualnie przebywa w Zakładzie Karnym. Jako członków rodziny wskazuje dwoje dzieci, które zamieszkują z matką. Skarżący nie posiada żadnych dochodów - przedkłada zaświadczenie Dyrektora Zakładu Karnego, poświadczające, iż wnioskodawca nie jest zatrudniony odpłatnie. Jednocześnie w zaświadczeniu tym pojawia się informacja, iż skarżący czynił starania o podjęcie pracy odpłatnej, ale z uwagi na brak wolnych miejsc pracy nie został zatrudniony.
Z oświadczenia skarżącego znajdujących się w aktach sprawy wynika także, iż nie posiada na własność żadnych nieruchomości. Skarżący nie wykazuje faktu posiadania cennych ruchomości ani oszczędności.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane osobie, która wykaże, iż nie ma jakichkolwiek dochodów do pokrycia kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 ustawy sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku, spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach - z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.