Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie - Monika Rudzka po rozpoznaniu w dniu 21 września 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku D. M. - K. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 7 maja 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie odmowy zmiany wpisu w ewidencji działalności gospodarczej p o s t a n a w i a zwolnić skarżącą od kosztów sądowych
Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek D. M. - K. o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie w całości od kosztów sadowych w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 7 maja 2010 r. Nr: [...] w przedmiocie odmowy zmiany wpisu w ewidencji działalności gospodarczej.
Z oświadczenia zawartego we wniosku wynika, iż skarżąca prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z synami: 36-letnim P. i 28-letnim D. Ich miesięczny dochód wynosi 2.626 zł i stanowi go wynagrodzenie za pracę syna D. w wysokości 1.813 zł oraz renta w wysokości 613 zł i alimenty w wysokości 200 zł otrzymywane przez syna P. Prowadzona przez skarżącą działalność gospodarcza nie przyniosła dochodów w miesiącach czerwcu i lipcu 2010 roku. Skarżąca nie posiada żadnego majątku nieruchomego, zasobów pieniężnych, jak również przedmiotów wartościowych.
Uzasadniając wniosek o przyznanie prawa pomocy skarżąca podniosła, iż nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku w utrzymaniu koniecznym siebie i rodziny. Do dnia 1 listopada 2009 roku skarżąca była osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku, zarejestrowaną w Grodzkim Urzędzie Pracy. Wcześniej pracowała na umowę o dzieło, gdyż miała zbyt mało zleceń, aby opłacać składki ZUS. Skarżąca otworzyła działalność gospodarczą, ponieważ nie miała możliwości pracy w zawodzie przy konieczności doglądania i pomocy niepełnosprawnemu synowi. Rok 2009 skarżąca zamknęła jednak stratą. W miesiącach czerwcu i lipcu 2010 roku nie osiągnęła żadnego dochodu. Aktualnie rodzina utrzymuje się ze środków finansowych uzyskiwanych przez synów. Syn P. jest niepełnosprawny od 1995 roku. Ma orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy. Otrzymuje alimenty w wysokości 200 zł i rentę w wysokości 613 zł. Syn D. po ukończeniu 25 roku życia nie otrzymuje alimentów. Jest zatrudniony na umowę o pracę na czas określony od 1 maja 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku z wynagrodzeniem 1.813 zł. Aktualnie kończy zaoczne, płatne studia na UJ (w maju syn uiścił opłatę 600 zł za naukę). Skarżąca sama wychowuje synów. Sama także opiekuje się synem P., który po wypadku w roku 1995 jest niepełnosprawny.
Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:
Zwolnienie od kosztów sądowych stanowi odstępstwo od generalnej zasady odpłatności wymiaru sprawiedliwości wyrażonej w art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami), zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Zatem instytucja prawa pomocy winna być stosowana jedynie w przypadkach wyjątkowych, gdy wnioskodawca nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania.
Zgodnie z art. 246 § 1 przedmiotowej ustawy przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym przysługuje osobie fizycznej, która wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Prawo pomocy w zakresie częściowym, którego przyznania domaga się skarżąca, obejmuje m. in. zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków (art. 245 § 3 w/w ustawy). Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno sprowadzać się do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Zwolnienie od kosztów sądowych - co do zasady - powinno dotyczyć przede wszystkim osoby fizyczne znajdujące się w ubóstwie, które z uwagi na swoją sytuację materialną i życiową nie są w stanie ponieść kosztów sądowych i dlatego postępowanie z ich udziałem winno kredytować państwo.