Sprawa ze skargi na bezczynność Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w przedmiocie niedoręczenia decyzji w sprawie odmowy wznowienia wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy
Uzasadnienie strona 2/2

Procesowe ramy dla powyższej regulacji stworzono w Kodeksie postępowania cywilnego, w którym w art. 1 ustawodawca postanowił, że sprawy ubezpieczeniowe są sprawami cywilnymi w znaczeniu formalnym. Zgodnie z treścią tego przepisu kodeks reguluje postępowanie sądowe w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz w innych sprawach, do których przepisy tego kodeksu stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawy cywilne). Konsekwencją tej ogólnej zasady są przepisy dotyczące postępowań cywilnych odrębnych, w szczególności art. 4778 i art. 4779 Kpc, ustanawiające sądy okręgowe jako sądy właściwe do rozpatrywania odwołań od decyzji organów rentowych w sprawach ubezpieczeniowych.

Wskazać należy, że stosownie do treści art. 83 ust. 4 u.s.u.s. odwołanie do sądu powszechnego nie przysługuje w przypadku decyzji ZUS przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia, a także decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Te sprawy bowiem, w drodze wyjątku, pozostają sprawami administracyjnymi w znaczeniu materialnym i formalnym, a w konsekwencji - decyzje w nich wydane podlegają kognicji sądów administracyjnych. Tylko zatem w tak wąskim zakresie, jaki został ustalony w art. 83 ust. 4 tej ustawy (co wymaga podkreślenia Sądu), dopuszczalna jest droga sądowoadministracyjna.

Reasumując powyższe stwierdzić należy, że przepis art. 83 ust. 1 i 2 u.s.u.s. stanowi lex specialis w stosunku do art. 3 § 2 p.p.s.a. i wyłącza kognicję sądów administracyjnych w sprawach decyzji dotyczących indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych (por. postanowienie NSA z 5 grudnia 2008 r., sygn. akt

I OSK 1852/07). A zatem nie każda sprawa dotycząca działalności organów administracji publicznej, a takimi są sprawy ubezpieczeniowe, może być rozpoznana przez sąd administracyjny. Jeżeli bowiem istnieje przepis szczególny, w myśl którego właściwy jest sąd powszechny, to charakter sprawy ma znaczenie drugorzędne

(por. postanowienie NSA z 24 listopada 2008 r., sygn. akt I OSK 1373/08).

Powyższe ma bezpośrednie przełożenie na ocenę dopuszczalności skargi na bezczynność w przedmiocie niedoręczenia skarżącemu decyzji z dnia [...] r. o odmowie wznowienia wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy. Z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. wynika bowiem, że sądy administracyjne są właściwe w sprawach skarg na bezczynność wyłącznie w przypadkach określonych w pkt 1 - 4 tego przepisu, który wymienia decyzje, postanowienia i inne akty władcze wydane, co należy podkreślić, w sprawach administracyjnych. Chodzi zatem o takie rozstrzygnięcia, których przedmiotem jest sprawa administracyjna w znaczeniu co najmniej procesowym, a więc w której, niezależnie od jej materialnoprawnego charakteru, przepisy prawa przewidują możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Sytuacja ta nie ma natomiast miejsca w sprawie niniejszej. Zaskarżony brak czynności dotyczy bowiem sprawy, w której - jak powyżej wskazano (art. 83 ust. 4 u.s.u.s.) - wyłączono sądowoadministracyjny tryb zaskarżenia, eliminując zatem również możliwość skutecznego wniesienia skargi na bezczynność na podstawie przepisów p.p.s.a.

Dodać także należy, że niezależnie od stwierdzenia niedopuszczalności skargi z tego powodu, że dotyczyła ona niedoręczenia decyzji wydanej w sprawie nie będącej sprawą administracyjną, skarga podlegała odrzuceniu także z tego, powodu, że doręczenie jest czynnością materialno - techniczną, która nie przyznaje, ani nie stwierdza uprawnienia lub obowiązku. W konsekwencji zatem niewykonanie takiej czynności nie jest bezczynnością w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. i nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego (por. postanowienie NSA z dnia 28 września 2001 r., sygn. akt I SAB 2/01, LEX nr 75530).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.

Strona 2/2