Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach Łukasz Strzępek po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi J.S. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej w kwestii wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata postanawia: 1) umorzyć postępowanie w zakresie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, 2) ustanowić dla skarżącego adwokata z urzędu
W skardze z dnia [...] został zawarty wniosek o zwolnienie skarżącego od kosztów sądowych oraz o ustanowienie dla niego adwokata z urzędu.
Na urzędowym formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy, złożonym na skutek wezwania Sądu skarżący wyjaśnił, iż pozostaje w wyjątkowo trudnej sytuacji finansowej. Oprócz tego wskazał również, że zamieszkuje na stałe w [...], jest obywatelem tego kraju i nie posiada jakiejkolwiek znajomości prawa polskiego.
Równocześnie wnioskodawca oświadczył, iż pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z małżonką i dwojgiem małoletnich dzieci, zaś jedynym źródłem utrzymania jest dla nich otrzymywane przezeń wynagrodzenie za pracę w kwocie [...] euro miesięcznie.
Skarżący dodał, że nie posiada żadnych nieruchomości, zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych. Wskazał przy tym, że suma miesięcznych kosztów utrzymania jego rodziny (czynsz, tzw. media, składki ubezpieczeniowe, dojazdy do pracy itd.) wynosi [...] euro miesięcznie, a wobec tego na pokrycie pozostałych wydatków pozostaje do jego dyspozycji kwota zaledwie [...] euro.
Rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy stwierdzono, że skarżący jest osobą, której wniosek zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej ustanowienia adwokata z urzędu.
Obowiązujące przepisy ustanawiają zasadę odpłatności postępowania sądowego - art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm. - zwana dalej P.p.s.a.) Wyjątkiem od niej jest możliwość przyznania prawa pomocy, które stosownie do treści art. 245 §1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi może zostać przyznane stronie w zakresie całkowitym lub częściowym.
Przyznanie prawa pomocy w formie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia fachowego pełnomocnika z urzędu może nastąpić wobec osoby fizycznej, która wykaże że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania sądowego (art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a.).
Badając wniosek J.S. zauważyć przyjdzie, że skarga w niniejszej sprawie wniesiona została na decyzję wydaną w zakresie odpłatności za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej. Przedmiot sprawy podlega zatem uregulowaniom ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.). Zgodnie zaś z art. 239 pkt 1 lit. a p.p.s.a., strona skarżąca działanie lub bezczynność organu w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.
Wnioskujący jest więc zwolniony od kosztów sądowych z mocy samego prawa, a tym samym postępowanie w kwestii zwolnienia go od rzeczonych kosztów było bezprzedmiotowe i z tego powodu należało je umorzyć działając na podstawie art. 161 §1 pkt 3 i §2 p.p.s.a. w związku z art. 258 §1 i §3 tej ustawy.
Odnosząc się natomiast do wniosku o ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika procesowego (adwokata) trzeba przede wszystkim przywołać zasadę wyrażoną w art. 246 §1 pkt 2 p.p.s.a. Stosownie do jej brzmienia, przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym (czyli po myśli art. 245 §3 tej ustawy, mogącym obejmować między innymi ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego) następuje wtedy, gdy wykaże ona, że nie jest w stanie uiścić pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Analiza stanu majątkowego i sytuacji rodzinnej skarżącego doprowadziła do konkluzji, że przedstawiony wyżej wymóg został przezeń zachowany.
Z oświadczeń wyżej wymienionego wynika bowiem, że J.S. nie posiada żadnych zasobów pieniężnych ani majątku, wychowuje dwoje małoletnich dzieci zaś miesięczny dochód przypadający na jego czteroosobowe gospodarstwo domowe jest relatywnie niski, w stosunku do kosztów utrzymania w miejscu zamieszkania skarżącego. Jeśli bowiem uwzględni się przy tym niezbędne dla utrzymania się rodziny wnioskodawcy wydatki (koszty związane z wyżywieniem, zakupem odzieży, środków czystości, leków), to niepodobna przyjąć, iż będzie on w stanie pokryć wydatek związany z wynagrodzeniem dla profesjonalnego pełnomocnika.
Z powyższych względów ustanowiono dla strony adwokata działając na podstawie art. 258 §1 i §2 pkt 7 p.p.s.a., w związku z art. 258 §3 oraz z art. 246 §1 pkt 2 tej ustawy.