Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Maciej Dybowski po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 listopada 2011 r. wniosku A. W. o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] listopada [...] r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego i świadczeń na zasadach zwrotnych postanawia odrzucić wniosek o przyznanie prawa pomocy
Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2011 r., IV SA/Po 104/11 (dalej wyrok z 2 czerwca 2011 r.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu (dalej WSA) oddalił skargę A. W. (dalej Skarżący) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. (dalej SKO) z dnia [...] listopada 2010 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego i świadczeń na zasadach zwrotnych (k. 28 akt sądowych). A. W. osobiście uczestniczył w rozprawie dnia 2 czerwca 2011 r. i po ogłoszeniu wyroku, pouczony został przez Przewodniczącego składu o sposobie i terminie wywiedzenia skargi kasacyjnej i możliwości ubiegania się o prawo pomocy - ustnie i na piśmie. Niezwłocznie po ogłoszeniu wyroku, A. W. o godzinie 13.20, złożył wniosek o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem (k. 26-27, 30 akt sądowych). Odpis wyroku z uzasadnieniem i ponownym pouczeniem o sposobie i terminie wywiedzenia skargi kasacyjnej, i prawie pomocy, doręczono A. W. dnia 07 lipca 2011 r. (k. 33-37v, 39, 40 akt sądowych). Wobec nie wpłynięcia skargi kasacyjnej do dnia 17 sierpnia 2011 r., postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2011 r., IV SA/Po 104/11 WSA stwierdził prawomocność wyroku z 2 czerwca 2011 r. od dnia 9 sierpnia 2011 r. (k. 28v akt sądowych).
Pismem z dnia 06 września 2011 r., nadanym w polskim urzędzie pocztowym dnia 07 września 2011 r., Skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata, celem sporządzenia skargi kasacyjnej od wyroku z 2 czerwca 2011 r. (k. 45-48, 52-53 akt sądowych).
Postanowieniem z dnia 11 października 2011 r., IV SA/Po 104/11, referendarz sądowy WSA (dalej referendarz) odmówił Skarżącemu przyznania prawa pomocy.
W uzasadnieniu referendarz wskazał, że złożony wniosek o przyznanie prawa pomocy nie mógł zostać rozpatrzony merytorycznie z uwagi na zakończenie postępowania w niniejszej sprawie. Może on bowiem zostać złożony dopóki trwa postępowanie sądowe, a po prawomocnym zakończeniu postępowania - o ile strona zainicjuje jednocześnie nowe postępowanie, które miałoby doprowadzić do wzruszenia prawomocnego orzeczenia. Brak takiego nowego postępowania powoduje, że wniosek złożony po prawomocnym zakończeniu postępowania jest bezprzedmiotowy i niedopuszczalny (k. 55-55v akt sądowych).
Pismem z dnia 8 listopada 2011 r. Skarżący złożył sprzeciw od powyższego postanowienia referendarza sądowego, zarzucając mu stronniczość oraz brak nawiązania do stanu faktycznego rozpoznawanej sprawy. W uzasadnieniu Skarżący zwrócił uwagę na to, że już w dniu wydania wyroku w sprawie (tj. dnia 2 czerwca 2011 r.) złożył wniosek o sporządzenie jego pisemnego uzasadnienia. Skarżący zatem nie rozumie, dlaczego Jego działanie zostało uznane za spóźnione. Poza tym Skarżący zwrócił uwagę na swą ciężką sytuację zdrowotną i materialną (k. 61-61v akt sądowych).
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Wniesienie sprzeciwu na postanowienie referendarza sądowego skutkuje tym, że traci ono moc, a wniosek strony skarżącej podlega ponownemu rozpatrzeniu (art. 260 ppsa).
Zgodnie z art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej ppsa), prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych. Z przywołanej regulacji prawnej wynika, że ustawodawca określił w sposób wyraźny ramy czasowe złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy. Unormowanie to oznacza, że dopuszczalny jest wniosek o przyznanie prawa pomocy złożony przez stronę po uprawomocnieniu się orzeczenia, jeżeli z jego treści wynika, że przedmiotem zaskarżenia jest to właśnie prawomocne orzeczenie, które strona pragnie wzruszyć przez złożenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej czy wniesienie skargi o wznowienie postępowania (J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LexisNexis 2010 r., s. 561, nb 7). Podobnie w orzecznictwie sądowym wskazuje się, że gdy wniosek o przyznanie prawa pomocy wpływa po zamknięciu terminu na uiszczenie wpisu, to warunkiem dopuszczającym możliwość zwolnienia od takiej opłaty jest istnienie w obrocie prawnym, na dzień rozstrzygania w przedmiocie prawa pomocy, prawomocnego orzeczenia sądu o przywróceniu uchybionego terminu do uiszczenia tej opłaty (wyrok WSA w Olsztynie z 10.6.2010 r., I SA/Ol 278/10, Lex nr 661054). Pod pojęciem toku postępowania o którym stanowi art. 243 § 1 ppsa należy rozumieć także postępowanie, zainicjowane przez stronę po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, które ma poprzez przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej doprowadzić do wzruszenia tego prawomocnego orzeczenia (postanowienie NSA z: 20.01.2011 r., I GZ 1/11, Lex nr 741227; 28.7. 2009 r., I OZ 745/09, Lex nr 552405; 23.9.2010 r., II OZ 857/10).