Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu Damian Mataczyński po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi T.L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] kwietnia 2009.r nr [...] w przedmiocie opłaty adiacenckiej postanawia odmówić przyznania prawa pomocy /-/ D.Mataczyński
T.L. wniosła skargę na decyzję Samorządowego kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] kwietnia 2009r. nr [...] w przedmiocie opłaty adiacenckiej. Skarżąca na urzędowym formularzu złożyła także wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych. Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż wnioskodawczyni prowadzi gospodarstwo domowe wraz z mężem i czwórką dzieci a źródłem ich utrzymania są dochody wnioskodawcy z prowadzonego gospodarstwa rolnego w wysokości 2000 zł. Z dodatkowych informacji wynika, że wnioskodawczyni posiada dom o pow. 120 m2 mieszkanie o pow. 80 m2 oraz grunt o pow. 9,73 ha.
Sąd celem doprecyzowania sytuacji majątkowej wnioskodawczyni pismem z dnia 9 lipca 2009r. (odebranym w dniu 13 lipca 2009r. k. nr 44) wezwał T.L. do przedłożenia wyciągów ze wszystkich kont bankowych oraz lokat i kart kredytowych należących do skarżącego i jego żony za okres ostatnich 6 miesięcy, przedłożenie kopii zeznań podatkowych za lata 2008 - 2009, zestawienia pojazdów mechanicznych użytkowanych w gospodarstwie domowym, określenia kwoty stałych wydatków miesięcznych (np. prąd, gaz, leki itp.), przedstawienie aktualnych informacji dotyczących własności działek objętych zakresem ostatecznej decyzji Wójta Gminy P. z dnia [...] czerwca 2007r. w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości na działki nr [...], przedstawienia aktualnych wyciągów z Ksiąg Wieczystych tych nieruchomości i określenia przeznaczenia dochodów uzyskanych z ich ewentualnej sprzedaży.
Wnioskodawczyni nie odpowiedziała na powyższe wezwanie. W związku z powyższym na podstawie art. 245 § 1-3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. - dalej ppsa), stwierdzić należy iż prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie m.in. adwokata. Z kolei prawo pomocy z zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 1 i 2 ppsa, zgodnie z którymi przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym następuje w przypadku gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Z kolei prawo pomocy w zakresie częściowym Sąd przyznaje, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Prawo pomocy jest więc szczególną formą pomocy państwa przyznawanej osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej uniemożliwiającej lub ograniczającej dostęp do sądu. Przy czym, chodzi o trudną sytuację materialną danej osoby lub rodziny, ale uwzględniającą także odniesienia obiektywne, tzn. sytuację na rynku pracy, poziom wynagrodzeń i świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego oraz poziom życia większości rodzin. Co do zasady prawo pomocy nie powinno być więc udzielane osobom, które otrzymują stałe miesięczne dochody w wysokości przewyższającej kwotę przeznaczaną na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych. Sytuacja taka pozwala bowiem na przygotowanie się do wszczęcia akcji sądowej poprzez zaoszczędzenie odpowiednich środków na ten cel (por. M. Budachowska, Prawo pomocy w postępowaniu sądowo-administracyjnym, cz. II. Doradztwo Podatkowe 2005/9/51, Lex nr 49597). Zauważyć należy również, iż zgodnie z ogólną zasadą, strona która wniosła skargę do sądu powinna gromadzić środki finansowe na pokrycie kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Dla uznania wniosku za uzasadniony decydujące znaczenie ma więc brak możliwości zgromadzenia środków finansowych w dłuższym okresie, o ile istniały podstawy do przewidywania tego wydatku. Potwierdza to orzecznictwo sądowe z którego wynika, że ubiegający się o zwolnienie od kosztów sądowych w każdym przypadku powinien poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdy poczynione w ten sposób oszczędności okazały się nie wystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (zob. postanowienie SN z dnia 24 września 1984r. II CZ 104/84). Obowiązek wykazania, iż nie jest w stanie zgromadzić odpowiednich środków na opłacenie kosztów koniecznych do prowadzenia postępowania przed sądem administracyjnym, w tym również w drodze oszczędności we własnych wydatkach spoczywa jednak na wnioskodawcy.