Wrocław 21 sierpnia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Sędzia NSA Mirosława Rozbicka-Ostrowska po rozpoznaniu w dniu 21 sierpnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi L. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [..] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej postanawia: przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie radcy prawnego.
Pismem z dnia 15 lipca 2008 r. L. F. złożył wniosek o ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika w sprawie zakończonej wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 10 lipca 2008 r., sygn. akt IV SA/Wr 194/08 oddalającym jego skargę na oznaczoną wyżej decyzję w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do świadczeń opieki zdrowotnej. Uzasadniając wniosek twierdził, że z powodu bezdomności i ubóstwa nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia w sprawie fachowego pełnomocnika w celu sporządzenia skargi kasacyjnej. Według oświadczenia skarżącego prowadzi on samodzielnie gospodarstwo domowe, nie ma innych osób na utrzymaniu, jego wynagrodzenie ze stosunku pracy wyniosło w czerwcu 2008 r. kwotę 1946,94 zł brutto, nie posiada on nieruchomości, przedmiotów i papierów wartościowych. Na poparcie swoich twierdzeń przedłożył on zaświadczenia pracodawcy o wysokości zarobków uzyskanych w okresie od kwietnia 2008 r. do czerwca 2008 r., wyciąg z konta bankowego oraz zaświadczenie z Urzędu Skarbowego W. - K.i, z którego wynika, że w 2007 r. osiągnął dochód w wysokości 1691,23 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 245§ 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.)(zwanej dalej p.p.s.a.), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje- stosownie do art. 245 § 2 powołanej wyżej ustawy- zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, co wynika z przepisu § 3 art. 245 p.p.s.a.. W przypadku osób fizycznych prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt. 1 p.p.s.a.), lub w zakresie częściowym, - gdy osoba wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny ( art. 246§1 pkt.2 p.p.s.a). W powołanych przepisach określono przesłanki, które musi spełniać osoba fizyczna wnioskująca o przyznanie prawa pomocy. Brzmienie cytowanych przepisów wskazuje na to, że w razie spełnienia warunków, o których mowa w art. 246 §1 pkt 1 i 2 p.p.s.a. sąd ma obowiązek przyznać prawo pomocy w zakresie całkowitym ( art. 245 §2) lub częściowym (art. 245 § 3). Przy czym ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z art. 246 § 1 i 2 p.p.s.a. spoczywa na stronie ubiegającej się o prawo pomocy, która musi wykazać, że znajduje się w sytuacji, która uniemożliwia poniesienie jej jakichkolwiek kosztów postępowania lub poniesienie pełnych kosztów postępowania. Natomiast do oceny sądu należy uznanie, czy strona ubiegająca się o takie zwolnienie wykazała, że spełnia wskazane w przepisach przesłanki. W orzecznictwie sądowym ugruntowane jest stanowisko, że przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym powinno mieć charakter wyjątkowy i być stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem. Strona będąca osobą fizyczną powinna partycypować w kosztach postępowania, jeżeli ma jakiekolwiek środki majątkowe, w szczególności posiada stały miesięczny dochód przewyższający ustalone minimalne wynagrodzenie za pracę(por. postanowienie NSA z dnia 22 grudnia 2002 r., sygn. akt OZ 862/04, niepubl.). W takiej sytuacji osoba ubiegająca się o prawo pomocy powinna poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero, gdy oszczędności poczynione w ten sposób okazały się niewystarczające może zwrócić się o pomoc państwa.
Oceniając pod takim kątem przedmiotowy wniosek Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że zaistniały podstawy do jego uwzględnienia. Skarżący wykazał, że nie jest w stanie pokryć kosztów pomocy prawnej, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie. Wprawdzie obecnie skarżący uzyskuje dochody ze stosunku pracy, jednakże ich wysokość - średni dochód ze stosunku pracy za okres od kwietnia 2008 r. do czerwca 2008 r. wyniósł około 1200 zł netto - nie pozwala w ocenie Sądu na zgromadzenie stosownych oszczędności na pokrycie kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru. Niezależnie od tego ustanowienie dla skarżącego na obecnym etapie sprawy profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego uzasadnione jest nie tylko warunkiem określonym przepisem art. 175 § 1 p.p.s.a,, przewidującym wymóg sporządzenia skargi kasacyjnej przez profesjonalnego pełnomocnika, ale uwzględnia również jedną z fundamentalnych zasad wyrażonych w art. 45 Konstytucji RP, to jest prawo do sądu, w tym sądu drugiej instancji.
Z tych względów, na podstawie art. 246 §1 pkt 2 p.p.s.a. Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.