Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Mirosława Rozbicka - Ostrowska po rozpoznaniu w Wydziale IV w dniu 27 maja 2016 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi M. S. - P. na bezczynność Dyrektora Oddziału IPN - Komisji Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we W. w przedmiocie udostępnienia do wglądu dokumentów dotyczących zmarłej osoby najbliższej postanawia: I. odrzucić skargę; II. zwrócić stronie skarżącej uiszczony wpis od skargi w kwocie 100 (słownie: sto) złotych.
Pismem z dnia 18 grudnia 2015 r. M. S. - P. (dalej skarżąca) wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na bezczynność Dyrektora Oddziału IPN - Komisji Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu we W. w przedmiocie realizacji wniosku z dnia 26 czerwca 2015r. o udostępnienie do wglądu dokumentów dotyczących zmarłej osoby najbliższej, tj. zmarłego brata skarżącej A. S.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi , podnosząc , że jest ona przedwczesna, bowiem skarżąca przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego nie wykorzystała środków zaskarżenia tj. zażalenia, o jakim mowa w art. 37 § 1 k.p.a. Organ wskazał, że skarżąca w dniu 26 czerwca 2015 r. na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu złożyła w wniosek o udostępnienie do wglądu dokumentów dotyczących zmarłej osoby najbliższej - brata A. S. Wniosek ten został zarejestrowany pod numerem [...]. Jednocześnie organ wskazał, że skarżąca działając przez profesjonalnego pełnomocnika, pismem datowanym 15 września 2015 r. wniosła do Prezesa IPN w Warszawie zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie. Jednakże zażalenie to, jak wskazał profesjonalny pełnomocnik, dotyczyło wniosku o nr [...] o udostępnienie dokumentów szczegółowo wskazanych w piśmie do Dyrektora Oddziału IPN we W. z dnia 17 lutego 2014 r., natomiast nie dotyczyło wniosku objętego skargą.
W wykonaniu zarządzenia z dnia 27 kwietnia 2016 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do wykazania, czy przed wniesieniem skargi skarżąca wniosła zażalenie z art. 37 k.p.a. na niezałatwienie jej wniosku z dnia 26 czerwca 2015 r., w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia wniosku (skargi).
W odpowiedzi na wezwanie Sądu pełnomocnik skarżącej nadesłał pismo procesowe z dnia 5 maja 2016 r. wraz z którym przedłożył dowód potwierdzający, zdaniem pełnomocnika, wyczerpanie trybu zażaleniowego z art. 37 k.p.a. na niezałatwienie wniosku skarżącej z dnia 26 czerwca 2016 r. Z przedłożonego przez pełnomocnika zażalenia z dnia 15 września 2015 r. na niezałatwienie sprawy w terminie wynika ,że dotyczyło ono sprawy o nr [...], zainicjowanej wnioskiem skarżącej z dnia 17 lutego 2014 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Merytoryczne badanie zasadności skargi wniesionej do sądu administracyjnego musi zawsze poprzedzać sprawdzanie jej wymogów formalnych, w tym warunku dopuszczalności takiej skargi, a zatem ustalenie czy nie zachodzi jedna z przesłanek do jej odrzucenia, wymienionych enumeratywnie w art. 58 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej także p.p.s.a.. Przesłankami tymi są: niewłaściwość sądu (pkt 1), wniesienie skargi po terminie (pkt 2), nieuzupełnienie braków formalnych (pkt 3), zawisłość sprawy (pkt 4), brak zdolności sądowej lub procesowej (pkt 5) oraz niedopuszczalność z innych przyczyn (pkt 6), która występuje m.in. w razie niewyczerpania środków zaskarżenia. Dopuszczalność wniesienia skargi do sądu administracyjnego obwarowana jest bowiem wieloma warunkami , do których należy zaliczyć między innymi przesłankę wyczerpania obrony na drodze postępowania lub w innej formie obrony podjętej przed organem administracji publicznej. Stanowi o tym przepis art. 52 § 1 p.p.s.a., który przewiduje, że skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. Wskazać przy tym należy, że samo wniesienie środka zaskarżenia nie jest równoznaczne ze spełnieniem warunku, o którym mowa w art. 52 § 1 p.p.s.a. Stosownie bowiem do przepisu art. 52 § 2 p.p.s.a. przez wyczerpanie środków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie.